references
WPROWADZENIE
11
wyrazu kulturowego w 20057. Pierwsza z nich, stosunkowo niedawno ratyfikowana w Polsce, bo dopiero w 2011 roku, ciągle jeszcze nie znalazła odzwierciedlenia w polskim prawie, a dotyczy całej sfery zagadnień związanych z dziedzictwem niematerialnym, które, jak widzimy, jest nierozłącznie związane ze współczesnym pojmowaniem krajobrazu. W myśl Konwencji niematerialne dziedzictwo kulturowe oznacza „praktyki, wyobrażenia, przekazy, wiedzę i umiejętności – jak również związane z nimi instrumenty, przedmioty, artefakty i przestrzeń kulturową – które wspólnoty, grupy i, w niektórych przypadkach, jednostki uznają za część własnego dziedzictwa kulturowego. To niematerialne dziedzictwo kulturowe, przekazywane z pokolenia na pokolenie, jest stale odtwarzane przez wspólnoty i grupy w relacji z ich otoczeniem, oddziaływaniem przyrody i ich historią oraz zapewnia im poczucie tożsamości i ciągłości, przyczyniając się w ten sposób do wzrostu poszanowania dla różnorodności kulturowej oraz ludzkiej kreatywności”8. Druga ze wspomnianych Konwencji, ratyfi kowana już wcześniej, bo w 2007 roku, jest z kolei odbiciem koncepcji związania zrównoważonego rozwoju z kultywowaniem tożsamości kulturowej i swobody w jej wyrażaniu oraz zapewnienia dystrybucji produktów kultury będących wyrazem tej tożsamości między różnymi kulturami, narodami i regionami świata. Idea dziedzictwa niematerialnego wyrażona w Konwencji z 2003 roku silnie podkreśla znaczenie lokalnych społeczności oraz równoważności i różnorodności kultur wyrażanych przez poszczególne grupy społeczne. Najlepiej to określa Konwencja z 2005 roku, zwracając uwagę na zapewnienie różnym kulturom nieskrępowanego rozwoju i swobody wypowiedzi artystycznej każdego twórcy. Mamy więc do czynienia z powiązaniem krajobrazu z wyrazem tożsamości lokalnej, nie tylko wyrażonej poprzez układ geologiczny, przyrodniczy i symboliczny przekaz zabudowy architektonicznej, ale także poprzez określające tę zabudowę miejscowe relacje społeczne, wyrażające się w różnych przejawach kulturowych. Stąd jakakolwiek ingerencja z zewnątrz, która nie uwzględnia specyfi ki miejsca, może być istotnym
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego, Dz.U. 2007, nr 215, poz. 1585. 8 Konwencja w sprawie ochrony niematerialnego..., art. 2.
7
