references
1 0 KRAJOBRAZ 1
K U L T U R O W O - P R Z Y R O D N I C Z Y. D E F I N I C J E I A S P E K T Y P R A W N E
charakterem, poddawane są dowolnym przekształceniom i traktowane jak tworzywo do powtórnego wykorzystania39, brak należytej dbałości o tereny zielone – widoczny m.in. poprzez marginalizowanie ich znaczenia, wadliwą i niezgodną z zasadami pielęgnację (agresywne przycinanie, ogławianie), wycinki alei i pojedynczych drzew w przestrzeniach publicznych – przy drogach, na cmentarzach, wokół kościołów itp., niekontrolowane i nadmierne zastępowanie powierzchni biologicznie czynnych kostką i betonem, stosowanie monokultur, brak społecznej świadomości wagi wyżej wymienionych problemów – niedostateczny poziom wiedzy i zaangażowania władz na poziomie centralnym i samorządowym, klientelizm polityczny i prymat interesu prywatnego nad publicznym. Szczęśliwie dla polskiego krajobrazu, publiczny dyskurs, który narodził się w ciągu ostatnich lat, przyniósł przyzwolenie na mówienie o tematach i zjawiskach, które przez długi czas traktowane były jak tabu: w tym o chaosie przestrzennym, architektonicznym czy reklamowym. Poruszające te zagadnienia, publikowane w ostatnich latach przez specjalistyczne środowiska raporty dotyczące m.in. jakości przestrzeni publicznej, zagospodarowania przestrzennego, ochrony dziedzictwa i pokrewnych dziedzin nie napawają wprawdzie optymizmem, jednak trafnie diagnozują problemy i sygnalizują konieczność zmian. Powoli społeczeństwo zaczyna zdawać sobie sprawę z tego, że wadliwa lub wręcz nieistniejąca polityka planistyczna na dłuższą metę generuje ogromne koszty40 i utrudnia efektywne gospodarowanie – „błędna polityka przestrzenna Polski po roku 1989, polegająca na rezygnacji z powszechnego i systemowego planowania, doprowadziła do ogromnego chaosu przestrzennego, który może się stać poważną barierą dla dalszego rozwoju kraju”41.
Zob. Rouba M., (2013). Zadania władz publicznych w zakresie ochrony i opieki nad zabytkami w Rzeczypospolitej Polskiej: ze szczególnym uwzględnieniem obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa Kulturalnego i Naturalnego UNESCO, Wyd. Adam Marszałek. 40 Zob. Raport o ekonomicznych stratach i społecznych kosztach niekontrolowanej urbanizacji w Polsce, (2013). FRDL, IGiPZ PAN. 41 Ochrona krajobrazu przyrodniczego…, op. cit., s. 19.
39
