references
O C H R O N A D Z I E D Z I C T WA K U LT U R O W E G O A S P O Ł E C Z E Ń S T W O. . .
1 35
stopniowe odchodzenie od podejścia konwencjonalnego w kierunku podejścia opartego na wartościach (ang. value-based approach) oraz podejścia holistycznego (ang. living heritage). Pierwsze z nich zakłada, że celem jest zachowanie wartości przypisywanych dziedzictwu przez grupę interesariuszy, którzy zajmują centralne miejsce w mechanizmie zarządzania, zaś w drugim wypadku działania ochronne obejmują dziedzictwo materialne i niematerialne, chronione jako niepodzielna całość, a dziedzictwo jest uważane za integralną część życia społeczności15. Zmiana podejścia i przyjmowanie nowych mechanizmów zarządzania dziedzictwem ma wpływ m.in. na wykładnię postanowień Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, przyjętej w Paryżu dnia 16 listopada 1972 roku przez Konferencję Generalną Organizacji Narodów Zjednoczonych dla Wychowania, Nauki i Kultury na jej siedemnastej sesji16, czego wyrazem są kolejne zmiany Wytycznych Operacyjnych do tej Konwencji17. Przyjęty model zarządzania miejscami światowego dziedzictwa zakłada, w pierwszym etapie, opracowanie deklaracji lub orzeczenia znaczenia (ang. statement of significance), przy udziale interesariuszy, których zaangażowanie jest integralnym elementem planu zarządzania, tak na etapie jego tworzenia, jak i realizacji. Należą do nich społeczności lokalne, organizacje rządowe, pozarządowe i prywatne oraz właściciele, którzy są zainteresowani i zaangażowani w ochronę i konserwację oraz zarządzanie dobrem światowego dziedzictwa. Wytyczne operacyjne przewidują również udział miejscowych ludzi w procesie przygotowywania wniosku o wpis na Listę światowego dziedzictwa jako kluczowy. Włączenie społeczeństwa na etapie przygotowywania wpisu umożliwia im przyjęcie na siebie współodpowiedzialności wraz z państwem za utrzymanie dobra w przyszłości. Zachęca się więc do przygotowywania wniosków o wpis na Listę światowego dziedzictwa we współpracy z szerokim kręgiem interesariuszy, m.in. zarządcami dóbr, władzami na poziomie lokalnym i regionalnym, społecznościami lokalnymi, organizacjami pozarządowymi i innymi zainteresowanymi stronami.
Zob. Piotrowska K., op. cit., s. 275–277. Dz. U. 1976, nr 32, poz. 190. 17 http://www.icomos-poland.org/images/dokumenty%20doktr%20i%20uchwaly/ Wytyczne%20operacyjne_2012.pdf
15 16
