references
1 46 W P Ł Y W
OTOCZENIA NA ROZWÓJ INDYWIDUALNY I SPOŁECZNY
depopulacji, jak i np. powstawania osiedli grodzonych (odwołujących się w warstwie reklamowej do elementów natury i krajobrazu) dostrzec można wyraźną społeczną i klasową rolę krajobrazu. W warunkach, w których tożsamość silnie łączy się z posiadaniem, a konsumowanie staje się sposobem na wyrażanie własnej tożsamości, właśnie przynależność do konkretnych krajobrazów może stać się jednym z poważniejszych wyznaczników tożsamości klasowej. Dominującym elementem krajobrazu pozostaje niewątpliwie suburbanizacja: jesteśmy świadkami postępującej depopulacji naszych miast, która odbywa się w znacznej mierze kosztem sąsiadujących z ośrodkami miejskimi gmin podmiejskich. Negatywne konsekwencje tego procesu, tak dobrze opisane w literaturze światowej, także w kategoriach krajobrazu kulturowego i społecznego, dopiero niedawno stały się udziałem Polski9. Przemiany te pozostają świadectwem przemian zachodzących po 1989 roku oraz tych, które pojawiły się po akcesji Polski do UE: powszechna dostępność kredytów hipotecznych oraz możliwość zakupu tanich, używanych samochodów doprowadziły do rozlewania się miast, upadku miejskich centrów oraz kurczenia się miejskich budżetów. Dodatkowo, proces ten wsparty został przez rządowe programy, takie jak np. „Rodzina na swoim”. Spełniły one rolę katalizatora urban sprawl, przyczyniając się do rozlewnia się miast i pogłębiania chaosu przestrzennego: zarówno sposób dystrybuowania, jak i skala dopłat ograniczają możliwości zakupu nieruchomości ulokowanych „pośrodku niczego” lub – jak to ujmowali na swój sposób deweloperzy – w „lokalizacjach gwarantujących nieograniczone możliwości rekreacji”. W konsekwencji miasta zostały obudowane podmiejskimi osiedlami, w których brak podstawowej infrastruktury, zwłaszcza komunikacyjnej i społecznej: przedszkoli, szkół czy ośrodków zdrowia. Postępująca hybrydyzacja centrów i peryferii powoduje, że coraz trudniej znaleźć różnice między miastem, przedmieściem a wsią. Tak jak w przypadku programów mieszkaniowych, tak i w przypadku inwestycji drogowych, publiczne środki przeznaczane są w znacznej mierze
9
Kajdanek K., (2011). Pomiędzy miastem a wsią. Suburbanizacja na przykładzie osiedli podmiejskich Wrocławia, NOMOS, s. 37.
