references
S P O Ł E C Z N E O D D Z I A ŁY W A N I E K R A J O B R A Z U
1 47
na rozbudowę infrastruktury transportu prywatnego. Samorządy inwestują w wielopasmowe drogi dojazdowe, co jedynie napędza proces rozlewania i – dodatkowo – skutkuje postępującą degradacją dzielnic położonych pomiędzy ścisłym centrum a podmiejskimi dzielnicami-sypialniami. Rzeczywistość przestrzenna polskich miast zbliża się do rzeczywistości opisywanej przez Rowlanda Atkinsona i Johna Flinta. Segregacja przestrzenna nie ogranicza się jedynie do często krytykowanych osiedli strzeżonych, ale obejmuje również punkty docelowe i sposoby transportu. Procesy koncentracji i decentralizacji prowadzą do powstawania „międzymieścia”, położonego pomiędzy wymuskanym centrum a bardziej osłoniętą i czystą przestrzenią przedmieść mieszkaniowych: (…) międzymieście funkcjonuje jedynie jako kanał przepustowy i miejsce montowania usług, które będą wykorzystywane gdzie indziej10. Aspirujący Polacy wycofują się więc do funkcjonalnie i prawnie sprywatyzowanych enklaw zlokalizowanych pod miastem, przenosząc swoje wpływy podatkowe do podmiejskich gmin i wchodząc (lub nie) w nowe rodzaje interakcji społecznych. Wiele nowych wspólnot podmiejskich przybiera charakter osiedli zamkniętych. Braki w infrastrukturze i usługach rekompensowane są przez inwestycje deweloperskie, w których ramach otrzymujemy liczne miejskie „protezy”: quasi-przestrzenie zielone, quasi-przestrzenie publiczne czy wreszcie quasi-wspólnoty. Sąsiedztwo, które oznaczało podzielanie pewnych wzorów zachowań i wartości, staje się wyłącznie otoczeniem, a mieszkańcy zamykają się we własnych domach.
Akupunktura miejskich przemian
Estetyzacja miejskiej codzienności, co wyśmienicie oddaje twórczość Waltera Benjamina czy Georga Simmela, ma swoje początki w kulturze konsumeryzmu, która rozkwitła w wielkich, kapitalistycznych miastach XIX wieku. Cyrkulacja dóbr, obrazów i ciał, która narodziła się wraz z nowoczesną metropolią dopiero w ponowoczesnej rzeczywistości, nabrała jednak charakteru centralnego. Jak zauważa Featherstone,
10
Keil R. i Young D., (2012). Ani miasto, ani wieś, „Res Publica Nowa”, nr 19, s. 25.
