references
Z N A C Z E N I E I K S Z TA ŁT O W A N I E Ś R O D O W I S K A K U LT U R O W O - P R Z Y R O D N I C Z E G O
1 1 6
w satelitarnych państwach. Podczas odbudowy Warszawy o formach przestrzeni publicznych i urbanistyce decydował Komitet Centralny PZPR. 6 lutego 1952 roku Sekretariat KC PZPR dyskutował czy Plac Nowego Miasta ma być trójkątny czy prostokątny, natomiast 6-7 marca 1953 roku na dwudniowym posiedzeniu Komitet Centralny zaakceptował Plan Generalny Warszawy16. Nawet śmierć Stalina nie przerwała urbanistycznej debaty przywódców partyjnych. Najważniejszym jednak nurtem ideologicznym, kształtującym w ubiegłym wieku obraz miast był Ruch Nowoczesny (Modern Movement). Jego źródła są znane – ideologie socjalizmu i komunizmu utopijnego oraz ich dwudziestowieczne kontynuacje. Ruch ten wywarł wielki i – jak to dziś oceniamy – negatywny wpływ na urbanistykę XX wieku. Biblią ruchu była Deklaracja z La Sarraz (1928), a symbolem znane dzieło Le Corbusiera – Plan Voisin (1925). Mistrz zaproponował wyburzenie śródmieścia Paryża i zastąpienie go zespołem jednakowych wieżowców i bloków. Projekt ilustrował jedną z fundamentalnych zasad Modern Movement: nowe jest piękne. Kanony Modern Movement przez wiele dekad respektowały różne szkoły urbanistyczne, również polska. Interesujące, że marzenia te są wciąż żywe w niektórych środowiskach urbanistycznych, co pokazują próby redagowania kolejnych Kart Ateńskich.
Środowisko kulturowo-przyrodnicze w urbanistyce i architekturze współczesnej
Urbanizacyjne procesy ostatnich dwóch wieków, produkt radykalnych przemian społecznych i gospodarczych, nie sprzyjają ochronie istniejących i tworzeniu nowych wartości kulturowych. Dotyczy to również przemian środowiska kulturowo-przyrodniczego naszych miast i krajobrazów. Niekorzystne procesy mają różne źródła. Wielkie potrzeby mieszkaniowe stały się w wielu krajach ogromnym wyzwaniem społecznym i gospodarczym. Tworzeniu nowych wartości kulturowych nie sprzyja
Więcej informacji o politycznych źródłach architektury PRL patrz: Sigalin J., (1986). Warszawa 1944-1980 z archiwum architekta, wyd. PIW, t. II, s. 345–360.
16
