references
Z N A C Z E N I E I K S Z TA ŁT O W A N I E Ś R O D O W I S K A K U LT U R O W O - P R Z Y R O D N I C Z E G O
1 63
zarządzania19. Jej zwolennicy są przekonani, że racjonalnie planując miasto i stosując wysoką intensywność wykorzystania terenu, zaoszczędzimy zasoby naturalne, zwłaszcza tereny zielone i otwarte. Jednak zalety wielkiej koncentracji programów i funkcji miasta są dyskusyjne. Metropolizacja sieci osiedleńczej, w połączeniu z wysoką intensywnością zabudowy i brakiem szacunku dla pozamaterialnych wartości, powodują nadmierną koncentrację funkcji i zabudowy na obszarach centralnych. W efekcie, intensywność zagospodarowania i zatłoczenie nie pozwalają na tworzenie wartościowego, przyjaznego mieszkańcom i użytkownikom środowiska. Równocześnie, w tym modelu urbanizacji, suburbia wielkich miast – tysiące hektarów jednorodzinnej zabudowy – są jedynie „sypialnią”, pozbawioną przestrzeni publicznych, obiektów kultury, usług i terenów rekreacji. Model ten w konsekwencji prowadzi do zaniku więzi społecznych. Jeszcze większym zagrożeniem dla przyszłości miast jest koncepcja miast internetowych, connected cities, w których można żyć, nie opuszczając praktycznie domu. Nawet uczestniczenie w mszy świętej jest w nich możliwe za pośrednictwem Internetu20. Szereg badań wykazuje, że wysokie intensywności zabudowy wywołują inne niekorzystne zjawiska. Wzrasta przestępczość i alienacje społeczne, zagrożona jest prywatna strefa mieszkańca, następują procesy dezintegracji i segregacji społecznej. Ich konsekwencją jest również zanieczyszczenie środowiska i wzrost hałasu. Dlatego wielu ekspertów i badaczy stawia pytanie – czy w końcowym bilansie możemy twierdzić, że preferowane dziś zasady urbanizacji, intensywna zabudowa i megamiasta oraz idea „zwartego miasta” (compact city), są korzystne pod względem warunków życia i wartości kulturowych przestrzeni, jakie oferują21?
Więcej informacji patrz: Kowalewski A., (2005). Przez Metropolie do Dobrobytu. Studia Regionalne i Lokalne nr 1 (19), Wydawnictwo Naukowe Scholar. 20 Podsumowując obrady jako sprawozdawca Kongresu, na którym zaprezentowano wdrożone w USA przykłady miast internetowych, zadałem pytanie: „czy wobec zagrożeń urbanizacyjnych jest to dobre rozwiązanie, czy naprawdę życzymy sobie takich miast”? Pokongresowa debata wykazała, że moje wątpliwości podzielało wielu członków tej wielkiej organizacji. IFHP International Congress, Glasgow 21-22.09.1999 r. 21 Więcej informacji patrz: Simmonds D., (2000), [w:] Achieving Sustainable Urban Form, (red.). Williams K., Burton E., Jenk M., wyd. E&FN SPON, London and New York, s. 129.
19
