references
WPROWADZENIE
19
agendą rozwoju, prowadzonymi na forum ONZ, Komitet Światowego Dziedzictwa w 2014 roku uznał znaczenie czterech wymiarów opartego na trzech fi larach (ekonomia, społeczeństwo, środowisko) zrównoważonego rozwoju, które określono jako pokój i bezpieczeństwo, zrównoważone środowisko, włączający rozwój społeczny, włączający rozwój ekonomiczny. Zintegrowany pejzaż kulturowo-przyrodniczy świetnie ujmuje tę koncepcję, wskazując na zasadę, według której człowiek działa w dialogu z otoczeniem i lokalną społecznością. Efektem tego dialogu może być konsensus – zasada bardzo popularna w działaniach UNESCO – choć właściwiej byłoby nazwać to dyspozycją do poszukiwania harmonii, współbrzmienia człowieka z jego otoczeniem. Wynika ona z kształtowania przestrzeni wobec potrzeb i wynikających stąd zachowań, wyznaczając mapę terytorium lokalnej społeczności, odnajdującej się w środowisku ujętym holistycznie. Tak pojęte, jest ono przestrzenią występowania symbolu w obrębie porządków kultury: kosmicznych, etycznych i politycznych – jak ujmuje to Paul Ricoeur25. Polityczny w istocie zwrot, jakim jest zrównoważony rozwój, można zastąpić innym, który wyrażałby ideę współbrzmienia z otoczeniem i tak jak zostało to powiedziane wcześniej, wydaje się, że słowo „harmonia” najlepiej oddawałoby istotę naszych rozważań. A zatem, mówiąc o rozwoju zrównoważonym, mamy na myśli taki rozwój człowieka i wspólnot, który przebiega w harmonii ze środowiskiem, zapewniając jego trwanie w postaci sprzyjającej rozwojowi przyszłych pokoleń. Wydaje się bowiem, że wciąż brak nam, jako współtworzącym to środowisko, świadomości, że niszcząc je – niezależnie od tego, na jaką skalę – ranimy siebie samych. Zalecenie w sprawie historycznego krajobrazu miejskiego, przyjęte na początku XXI wieku, właśnie na pojęciu „harmonizacji” buduje swoją koncepcję w odpowiedzi na wyzwania wynikające ze zderzenia potrzeb modernizacji miast niosących w sobie pamięć dziedzictwa i jego zachowania. Już w latach 60. ubiegłego wieku, amerykański wizjoner współczesnego miasta Kevin Lynch użył sformułowania „harmonia
25
Zob. Ricoeur P., Symbol daje do myślenia [w:] Egzystencja i hermeneutyka. Rozprawy o metodzie, wybór, oprac. St. Cichowicz, tłum. E. Bieńkowska, H. Bortnowska i in., Warszawa 2003, s. 62–80.
