references
M I AS TA O G R O DY I P R Z E S T R Z E Ń Z R Ó W N O WA Ż O N E G O R O Z W O J U . . .
1 1 9
Adam Czyżewski Miasta ogrody i przestrzeń zrównoważonego rozwoju. Perspektywa antropologiczna
przeszedł w ciągu krótkiej lecz intensywnej historii przez wszystkie fazy wzrostu, kryzysu, konsolidacji i względnej stabilizacji. Zanim jednak postawimy pytanie o przyszłość tej doktryny i rozważymy jej rzeczywisty wpływ na obecne praktyki związane z zarządzaniem i ochroną krajobrazu kulturowego – testując oryginalność idei – wskażmy jej najważniejsze źródła. Na podkreślenie zasługuje fakt, że pojęcie i wyobrażenie natury, ujęte w konceptualny kadr krajobrazu kulturowego, jest stosunkowo niedawną innowacją. Znaczną autonomię zyskało wraz z rozwojem konwencji malowniczości w malarstwie osiemnastowiecznym, przez długi jeszcze czas pozostając pod wpływem starych toposów
P
rojekt społeczeństwa i przestrzeni zrównoważonego rozwoju, ujęty w bliskiej nam perspektywie przez Ebenezera Howarda w 1898 roku1,
1 Howard E., (2009). Miasta ogrody przyszłości, przeł. Borman P., Czyżewski A., [w:] Czyżewski A., (2009). Trzewia Lewiatana. Miasta – ogrody i narodziny przedmieścia kulturalnego, Państwowe Muzeum Etnograficzne w Warszawie; oryginalne wydanie: Howard E., (1898). Tomorrow: a Peaceful Path to Real Reform, Swan Sonnenschein; por. też wznowienie: Howard E., (2003). Tomorrow: a Peaceful Path to Real Reform, Routledge (zawiera też: Hall P., Hardy D., Ward C., New Commentary); drugie wydanie poprawione: Howard E. (1902). Garden Cities of Tomorrow. Swan Sonnenschein; por. też nowe wydanie: Howard E., (1946). Garden Cities of Tomorrow, Faber and Faber (zawiera też: Osborn F. J. Wstęp, Mumford L. The Garden City Idea and Modern Planning).