references
M I AS TA O G R O DY I P R Z E S T R Z E Ń Z R Ó W N O WA Ż O N E G O R O Z W O J U . . .
20 1
i biologiczną całość. Ta mistyczna więź mogła mieć zarówno degenerujący, jak i rozwijający wpływ na jednostkę i życie społeczne, dlatego teren pod przyszłe Miasto Ogród Letchworth wybierano długo i starannie, rozważając nie tylko kwestie finansowe. Ślady tej troski widoczne są w planie i uchwytne w niepowtarzalnej atmosferze miasta13. Autorzy projektu zachowali w nienaruszonym stanie Norton Common, rozległe pastwisko w północnej części obszaru zabudowanego, krajobrazowe zwieńczenie głównej osi urbanistycznej miasta. Starannie zagospodarowana dolina niepozornej rzeczułki Pix Brook to miejsce, w którym zlokalizowano Park Howarda, oddzielający obecnie handlowe centrum miasta od jednej ze starszych dzielnic mieszkaniowych. Natomiast dwie historyczne wsie Norton i Willian stały się specjalnie chronionym elementem obszaru „country belt” – nienaruszalnej rezerwy gruntów wokół miasta. Oprócz farm mieszczą się tam ośrodki sportowe i wypoczynkowe, pola golfowe i boiska do rugby, szpital i cmentarz. W 2001 roku rozpoczęto realizację wieloletniego programu rekultywacji tego obszaru tak, by granice miasta były wyraźnie postrzegane, a liczne ekspozycje widokowe ujawniały jego malowniczą sylwetę. Władze miasta inwestują w to i podobne przedsięwzięcia środki z prowadzonej samodzielnie działalności gospodarczej oraz z czynszów dzierżawnych wpłacanych do kasy miasta przez rozmaite podmioty gospodarcze. To pierwszy powód, dla którego miasto kusiło przemysł warunkami sprzyjającymi inwestowaniu już od pierwszych lat istnienia Letchworth. Drugi powód wynikał z programu ideologicznego howardiańskiej reformy – dążenia do maksymalnego skrócenia odległości między pracą a miejscem zamieszkania. W efekcie dzisiejsze Letchworth Garden City wyróżnia się wśród wszystkich satelitów Londynu stosunkowo dużym odsetkiem osób zatrudnionych na miejscu. „Master Plan” Parkera i Unwina z 1904 roku jest nie tylko trwałym jądrem obecnego planu Letchworth, zwłaszcza w granicach strefy ochrony konserwatorskiej, ale także graficznym zapisem zbioru zasad projektowania miejskiego, które zostały precyzyjnie sformułowane w obecnym, jedenastopunktowym opisie standardów „Letchworth Garden City Design Principles”. Wszystkie stosowane formy wnętrz
13
Barucka E., op. cit., s. 47, 48.
