references
M I AS TA O G R O DY I P R Z E S T R Z E Ń Z R Ó W N O WA Ż O N E G O R O Z W O J U . . .
203
prawnych oraz reguł konserwatorskich stosowanych w wypadku remontu lub modernizacji obiektów. Staranny dobór argumentów świadczy o dużym szacunku dla prawa własności i przedkładaniu metod perswazyjnych nad środki przymusu administracyjnego. Toteż każdy nabywca starego domu w Letchworth doskonale wie, na co się decyduje i jak bardzo ciasny jest gorset, a właściwie trzy gorsety przepisów konserwatorskich. Po pierwsze, w obrębie strefy ścisłej ochrony konserwatorskiej (centralna część miasta z zabudową sprzed 1914 roku oraz osobne strefy ochrony zabudowy starych wsi Norton i Willian) każda, najmniejsza nawet ingerencja w wygląd zewnętrzny posesji (remonty, modernizacje, przebudowy) musi być zaakceptowana przez Fundację, która bardzo niechętnie dopuszcza jakiekolwiek zmiany. Po drugie, proponowane zmiany wymagają zgody lokalnych władz samorządowych (District Council), które w ramach sprawowanego nadzoru budowlanego strzegą zgodności przedkładanych projektów z bardzo szczegółowymi instrukcjami zapisanymi w miejscowych dokumentach planistycznych. Wreszcie, po trzecie, budynki wymienione w List of Buildings of Special Architectural or Historic Interest (we władaniu agendy rządowej) podlegają szczególnie rygorystycznej ochronie konserwatorskiej. W tym wypadku już nie tylko wymiana jednej dachówki czy cegły w kominie wymaga odpowiedniej zgody, lecz nawet wszelkie przeróbki dotyczące stałych i ruchomych elementów wnętrza. W zamian właściciel, który faktycznie jest depozytariuszem tego wspaniałego dziedzictwa, może liczyć na przyznanie grantu niwelującego różnicę w cenie pomiędzy standardowymi usługami i materiałami budowlanymi a znacznie droższymi pracami konserwatorskimi. Do dzisiaj Fundacja jest właścicielem 25% obiektów w centrum miasta. W przeszłości wydzierżawianie działek budowlanych przez indywidualnych inwestorów i deweloperów na okres 99 lat było regułą. Od 1967 roku można nabywać grunty budowlane na własność, z czego skorzystała już większość mieszkańców domów jednorodzinnych. Idealny stan dynamicznej równowagi miasta wynika także ze szczególnych zasad dystrybucji przestrzeni i charakteru zabudowy. „Green Belt” stanowi ok. 50% całego obszaru komunalnego liczącego 1745 ha gruntu. 45% pozostałych terenów zajmuje zabudowa mieszkaniowa, 15%
