references
256 R E F L E K S J E
PO DEBACIE W ZAMKU KRÓLEWSKIM W WARSZAWIE...
Dynamika krajobrazu
Interakcja życia ze środowiskiem ma jeszcze jeden wymiar. Bowiem współkształtowane przez środowisko życie staje się elementem tegoż środowiska, które oddziałuje z kolei na obecne w nim inne formy życia, zmieniając je krok po kroku. Krajobraz, jako środowisko życia, ma swoją historię, strukturę i funkcjonalne powiązania, i – co ważne – swój dynamizm, związany zarówno z rozwojem samego życia, jak i z dynamiką środowiska abiotycznego. Najtrudniej jest nam zaakceptować w praktyce ów dynamizm życia i krajobrazu, czyli fakt, że krajobraz jest obrazem nieustannie się zmieniającym. Z różnych względów chcielibyśmy, by ten obraz był maksymalnie stabilny. Ale krajobraz żyje, bo życie to nieustanny dynamizm, ruch, rozwój, zmiana. Dobrze pojęta ochrona krajobrazu nigdy nie jest tylko konserwacją tego, co zastane. Życie jest w nieustannym ruchu. Stagnacja to śmierć. Krajobraz, jako kompozycja środowisk i wpisanego w nie życia, jest także rzeczywistością dynamiczną i musimy w niej ochronić owe procesy, które decydują nie tylko o dynamice krajobrazu, ale także warunkują doskonalenie i rozwój życia zgodnie z jego własną logiką. Równocześnie jednak, mimo zachodzących zmian, życie i krajobraz zachowują swoją niepowtarzalną twarz, swoją tożsamość. Wczytanie się w logikę tej tożsamości (z uwzględnieniem wspomnianych więzi, procesów i całego dynamizmu) sprawia, że kształtowanie krajobrazu ma coś z pracy wychowawcy lub lekarza. Najpierw profi laktyka i dbałość o dobrostan życia, by rozwijało się prawidłowo, by niczego w jego rozwoju nie zepsuć, by życiu nie zaszkodzić (primum non nocere), a jeśli już trzeba leczyć, reanimować (rewitalizować), to zawsze odwołując się do naturalnych, przyrodzonych sił organizmu i całego środowiska. Ingerować na tyle, na ile to jest bezwzględnie konieczne i – co oczywiste – nie aplikować leczenia, którego skutki uboczne prowadzą do kolejnej, czasem jeszcze poważniejszej, choroby.
Krajobraz jako dziedzictwo
Krajobraz tak rozumiany, z włączeniem jego dynamizmu i procesami nieustannych przemian, jest nośnikiem całej historii miejsca,
