references
DZIEDZICTWO PRZYRODNICZE A ROZWÓJ SPOŁECZNY
257
a zarazem dokumentem i archiwum, z którego możemy tę historię odczytać; tym samym jest nośnikiem tożsamości i jako taki, podlega dziedziczeniu. Dziedziczymy nie tylko życie, ale i jego niepowtarzalne środowisko, którego zewnętrznym przejawem jest krajobraz. To bardzo ważne w kontekście szerszych rozważań nad społecznym wymiarem krajobrazu i percepcją dziedzictwa. Wiemy, że prawidłowy wzrost i rozwój każdej formy życia odbywa się tylko w ściśle określonych granicach. Poza właściwym dla siebie środowiskiem oraz bez właściwego pokarmu dostarczanego we właściwym czasie, życie ginie albo rozwija się w sposób nieprawidłowy i niepełny; nie wydaje także owoców i nasion, które decydują o przekazie życia oraz dalszym jego rozwoju w kolejnych pokoleniach. Jakość środowiska i obecnego w nim pokarmu zadecyduje zatem, czy życie rozwinie się w pełni i przekaże dziedzictwo (a więc to, co nas szczególnie interesuje) kolejnemu pokoleniu, czy też nie. Przekaz autentycznego dziedzictwa jest zawsze przekazem życia i sposobem jego uprawy oraz odpowiedniego dlań środowiska.
Uprawa krajobrazu – kulturowy wymiar życia
Życie jest kulturowe z natury, bo domaga się uprawy, ta zaś odbywa się wyłącznie poprzez środowisko życia. Logika życia nie zna żadnego „ręcznego” sterowania jego wzrostem i rozwojem. Rolnik, jeśli chce mieć dobry plon, musi odpowiednio uprawić (przygotować) środowisko życia danej rośliny. Każdy wielki mistrz i wychowawca wie, jak się wychowuje dziecko. Trzeba mu stworzyć właściwe warunki wzrostu i rozwoju. Ono „już jest kimś”, kto jedynie ma się ujawnić. Wie o tym także każda mądra matka, która zawsze troszczy się o stworzenie dziecku właściwego środowiska i dba o to, żeby nie wpadło w niewłaściwe środowisko. To jedyny sposób, żeby wydobyć z niego to, co w nim jest. Mozart okazał się geniuszem muzycznym tylko dlatego, że miał mądrych wychowawców, którzy nie chcieli robić z niego szewca, krawca czy uczonego fizyka. Całą pełnię potencjalnych możliwości – czy to pojedynczego ziarna, czy zapłodnionej komórki, która staje się powoli dorosłym i spełnionym człowiekiem – ujawnia odpowiednie środowisko, a raczej ciąg kolejno zmieniających się środowisk.
