references
64 K R A J O B R A Z
K U L T U R O W O - P R Z Y R O D N I C Z Y. D E F I N I C J E I A S P E K T Y P R A W N E
potrzeby ich aktywnej, zintegrowanej, wieloaspektowej ochrony. Co w polskiej rzeczywistości wydaje się nie należeć do zadań łatwych, bowiem, generalnie rzecz ujmując, jesteśmy krajem o znacząco już zdegradowanym krajobrazie i przestrzeni, w którym otoczenie przyrodnicze i kulturowe nie jest specjalnie szanowane, a społeczna świadomość traktowania go jako wspólnego dobra jest stosunkowo niska. W odniesieniu do dziedzictwa kulturowego taki stan rzeczy zdają się potwierdzać wyniki badań społecznych opublikowane w 2013 roku przez Narodowy Instytut Dziedzictwa1. Dowiadujemy się z nich bowiem między innymi o istnieniu w naszym kraju znamiennego rozdźwięku pomiędzy niemal zgodnym postrzeganiem dziedzictwa przez obywateli naszego kraju, i to bez względu na ich wiek, miejsce zamieszkania czy też wykształcenie, jako dobra o najwyższej wartości i wyjątkowo ważnej roli społecznej, a brakiem głębszego nim zainteresowania i odczuwania współodpowiedzialności za zachowanie go dla przyszłych pokoleń2. Co w sposób dobitny uwidacznia fakt niemal powszechnej zgody Polaków na fi nansowanie ze środków publicznych wszelkich działań związanych z zachowaniem dziedzictwa kulturowego, przy jednoczesnym przekonaniu aż 73% spośród nich, że ochrona i opieka nad zabytkami to zasadniczo tylko obowiązek państwa, a nie również jego obywateli3. Wiele współczesnych zadań i wyzwań w obszarze ochrony dziedzictwa kulturowego i uświadamiania społeczeństwu jego wartości wiąże się z toczącym się procesem przechodzenia od systemu ochrony pojedynczych zabytków do ochrony wieloelementowych jednostek środowiska kulturowo-przyrodniczego, czyli do całościowej ochrony tzw. krajobrazu kulturowego, którego pełne rozpoznanie wymaga wykorzystania nowoczesnych technik badawczych i mierniczych. Dlatego też na naszych oczach ochrona dóbr kultury staje się dziedziną coraz bardziej interdyscyplinarną, obejmującą już nie tylko tradycyjne nauki humanistyczne i techniczne, ale także nauki ścisłe, społeczne
1 Praca zbiorowa, (2013). Społeczno-gospodarcze oddziaływanie dziedzictwa kulturowego. Raport z badań społecznych, wyd. Narodowy Instytut Dziedzictwa, Warszawa. 2 Op. cit., s. 30–31, 87–88. 3 Op. cit., s. 64.
