Sztuka i Kultura na rzecz Pokoju – międzynarodowe obchody 70.lecia ASPnet w Kioto

W Kioto (Japonia) zakończyła się pięciodniowa (11-15 września br.) wymiana kulturalna z udziałem koordynatorów krajowych oraz nauczycieli i uczniów Sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO (ASPnet). Spotkali się tam przedstawiciele 9 krajów: Japonii, Korei Południowej, Singapuru, Gambii, Omanu, Belgii, Niderlandów, Polski oraz Wielkiej Brytanii, która zainicjowała wydarzenie. Spotkanie było zwieńczeniem projektu „Sztuka i kultura na rzecz pokoju. Wspieranie kultury pokoju i zrównoważonego rozwoju poprzez transformacyjną edukację”  (Arts and Culture for Peace. Fostering a Culture of Peace and Sustainable Development through Transformative Education)   będącego jednym z najważniejszych wydarzeń obchodów jubileuszu 70.lecia ASPnet. Udział w spotkaniu wzięła Międzynarodowa Koordynator ASPnet, Julie Saito.

W czasie ceremonii otwierającej spotkanie miało miejsce symboliczne wydarzenie, stanowiące  połączenie inicjatywy brytyjskiej i oraz polskiej akcji „Podaruj wiersz”, przeprowadzonej w ramach jubileuszu przez szkoły ASPnet z 14 krajów w Światowym Dniu Poezji, 21 marca br. (więcej na stronie Gift a Poem ). Każdy z uczestników przywiózł ze sobą ręcznie przepisane wiersze niosące przesłanie pokojowe, jako dar dla osób biorących udział  w spotkaniu. Wiersze zostały zawieszone na drzewku pokoju (nawiązanie do japońskich wierszy tanzaku) i towarzyszyły uczestnikom aż do ceremonii pożegnalnej, gdy każdy zabrał dla siebie, swojej szkoły, swojego kraju wiersz przepisany przez inną osobę, jako jej dar i przesłanie pokojowe.

Połączenie tych dwóch inicjatyw w Kioto miało na celu stworzenie okazji do budowania głębszych relacji między uczestnikami, okazania ich wzajemnej empatii wynikającej z dzielenia się dziedzictwem kulturowym swoich narodów. Zachęcało też do refleksji nad sposobami zapewnienia przyszłym pokoleniom pokojowego i zrównoważonego rozwoju.

Wydarzenie prowadziły wspólnie Ann Beatty, koordynator brytyjskiej ASPnet, główna organizatorka spotkania w Kioto i Małgorzata Herbich, koordynator polskiej Sieci która przedstawiła akcję „Gift a Poem” oraz postać poety Zbigniewa Herberta. Jego gest ofiarowania wiersza jako daru dla drugiej osoby był inspiracją dla całej akcji.

Organizatorami wymiany było Centrum Badań nad Ryzykiem Życiowym Uniwersytetu Doshisha w Kioto, we współpracy z ASPnet w Wielkiej Brytanii i  Brytyjskiego Komitetu ds. UNESCO oraz Centrum Obliczeniowym Nauk Społecznych Uniwersytetu Kobe, Międzynarodowym Towarzystwem Edukacji i Uniwersytetem Tamagawa.

Przez  pięć dni nauczyciele i uczniowie z krajów biorących udział w wymianie poznawali tradycyjną kulturę japońską, odnajdując w niej wartości związanych związane ze zrównoważonym rozwojem i kulturą pokoju. Polska reprezentowana była przez sześcioosobowy zespół: Koordynatora Krajowego ASPnet oraz nauczycielkę i czworo  uczniów VIII Prywatnego Akademickiego Liceum Ogólnokształcącego w Krakowie.

Sesja otwarcia uświetniona została wystąpieniem Ambasadora Dobrej Woli UNESCO, dr Genshitsu Sena. Były lotnik w okresie II wojny światowej, mający obecnie ponad 100 lat, poświęcił życie głoszeniu światu posłania pokoju, jako XV Wielki Mistrz Herbaty Urasenke.

Ceremonia parzenia i picia herbaty w obyczajowości i kulturze wielu krajów była dla uczestników spotkania symbolicznym przejawem budowania mostów między ludźmi, jedności i pokoju. W Japonii odgrywa ona szczególną rolę.

Wielkie wrażenie na uczestnikach zrobiła prelekcja pani Keiko Ogura, współpracującej z Muzeum Pokoju w tym mieście, będącej świadkiem wybuchu bomby atomowej w Hiroshimie.

Prof. Haruhisa Kawamura, wykładowca biznesu na Uniwersytecie Dishisha, a jednocześnie aktor Teatru nōgaku (sztuki wpisanej na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości). Wprowadził grupę ASPnet w tajniki wiedzy i znaczeń teatru, jednego z najstarszych w Japonii i wraz z zespołem artystów zaprezentował tradycyjny spektakl. Uczestnicy odwiedzili też szkołę oferującą chętnym naukę trudnej sztuki teatru nōgaku . 

Odwiedziny i medytacja w świątyni Daitokuji pomogły przybliżyć kolejną inspirującą tradycję, jaką jest filozofia zen. Sprzyjało to dyskusji na tematy związane z dobrostanem indywidualnym i zbiorowym oraz znaczeniem bardziej zrównoważonego życia w zgodzie z przyrodą i naszą planetą.

Przedstawiciele ASPnet mieli też okazję poznać starą sztukę tworzenia ceramiki i jej rolę w życiu społeczności miasteczka Bizen oraz jako goście lokalnej szkoły spróbować tworzyć własne naczynia z gliny.

W programie spotkania znalazły się odwiedziny w kilku japońskich szkołach, podczas których uczestnicy poznawali metody nauczania zagadnień związanych ze zrównoważonym rozwojem. Temat ten był stale obecny i dyskutowany.

Japonia jest bardzo aktywnym członkiem UNESCO, a liczba szkół należących do ASPnet przekracza tysiąc. Istnieją silne struktury wspierające ich działanie (m.in. przez wyższe uczelnie i sieci instytucji związanych z UNESCO), o czym mówił prof. Makoto Kobayashi z Instytutu Edukacji Nauczycieli ASPnet na Uniwersytecie Tamagawa.

Wymiana kulturalna w Kioto była wydarzeniem wyjątkowym, o wielkiej wartości dla środowiska sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO. Organizatorzy mają nadzieję, ze że zaowocuje rozwojem międzynarodowej współpracy, wymianą doświadczeń, a dla uczestników utrzymaniem nawiązanych kontaktów i przyjaźni oraz rozbudzeniem ciekawości poznania innych kultur.

Całe spotkanie było filmowane przez brytyjski zespół dokumentalistów. Film zostanie pokazany w listopadzie br. podczas 42. Sesji Konferencji Generalnej UNESCO,  kiedy nastąpi także kulminacja obchodów 70-lecia sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO.

Na zdjęciach (od góry):

1. Zawieszanie wierszy na drzewku pokoju

2.  Małgorzta Herbich, koordynatorka polskiej Sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO, prezentuje w Kioto akcję Podaruj wiersz

3.  Organizatorzy i uczestnicy spotkania na Uniwersytecie Doshisha

4. Wizyta w teatrze nōgaku

5. Spotkanie wokół muralu  nt. pokoju, stworzonego wspólnie przez uczestników spotkania w Kioto.