Międzynarodowy Rok Młodzieży proklamowany został decyzją Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych. Będzie obchodzony od 12 sierpnia 2010 r. - w którym przypada Międzynarodowy Dzień Młodzieży - do 11 sierpnia 2011 r. Celem roku jest zwiększenie zaangażowania i udziału młodzieży we wszystkich dziedzinach życia społecznego, a także stworzenie zachęty dla rządów i społeczeństw do szerszej współpracy z organizacjami młodzieżowymi i dzięki temu do lepszego poznania potrzeb, problemów i możliwości młodych ludzi. Rok ma być także inspiracją dl a budowania szerszego partnerstwa pomiędzy organizacjami młodzieżowymi na świecie. Naczelnym hasłem Roku jest dialog i wzajemne zrozumienie. Dzięki zaangażowaniu młodych ludzi mają one szanse realizacji nie tylko w kontekście międzypokoleniowym, ale także w skali międzynarodowej.
W 1997 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych przyjęła Światowy Program Działań na rzecz Młodzieży, formułujący podstawowe założenia i praktyczne wskazówki dla działań międzynarodowych do roku 2000 i dalszych, zmierzających do poprawy sytuacji i warunków życia młodych ludzi na świecie poprzez m. in.:
Na przestrzeni ostatnich lat w wielu krajów podjęto inicjatywy wprowadzenia specjalnych regulacji prawnych lub opracowania strategii działań z myślą o młodych ludziach. Jednakże w większości krajów, gdzie ona istnieje, ma często charakter fragmentaryczny i brak w niej głębokiego zrozumienia dla złożonych problemów młodego pokolenia.
Mając na uwadze konieczność wsparcia krajów członkowskich w opracowywaniu i implementacji krajowych programów na rzecz młodzieży, UNESCO opracowało zestaw wskazówek pomagających w konstruowaniu programu, jego wdrażaniu oraz w monitoringu i ocenie realizacji. Wytyczne przeznaczone są dla decydentów na szczeblu krajowym, zajmujących się opracowywaniem krajowej polityki młodzieżowej lub implementacją istniejących już programów. Proponowane przez UNESCO narzędzie nie jest gotową matrycą do powielenia w dowolnym kraju. Każdy z nich powinien ustalić swoją listę priorytetów i opracować własne zasady polityki młodzieżowej, biorąc pod uwagę uwarunkowania kulturowe i polityczne. Dokument opracowany przez UNESCO Wzmocnienie krajowej polityki młodzieżowej może jedynie w tym pomóc.
Chcąc wesprzeć kraje członkowskie w opracowywaniu zasad krajowej polityki młodzieżowej, UNESCO opracowało także serię modułów szkoleniowych na temat najważniejszych kwestii i wyzwań, jakie pociąga za sobą kształtowanie polityki społecznej przyjaznej młodym ludziom, z uwzględnieniem ich praw i potrzeb. Moduły zawierają także przykłady dobrego partnerstwa młodych i dorosłych.
UNESCO współpracuje także z wieloma organizacjami młodzieżowymi, pomagając im stać się pełnoprawnymi, wartościowymi partnerami w opracowywaniu, wdrażaniu i ocenie założeń polityki młodzieżowej.
Jedną z form stałej, bezpośredniej współpracy są organizowane przed każdą Konferencją Generalną UNESCO Fora Młodzieży, sprowadzające do Paryża delegacje z większości krajów członkowskich. Młodzi ludzie wymieniają się doświadczeniami i uwagami na temat działania Organizacji, opracowują propozycje wspólnych projektów i przedstawiają swoje uwagi i propozycje Konferencji Generalnej 6. Forum Młodzieży UNESCO miało miejsce 1-3 pażdziernika 2009 roku przed 35. Konferencją Generalną. Poprzednie Fora obradowały o dwa lata, począwszy od 1999. Zgodnie z postulatami Młodzieżowego Forum UNESCO w 2005 roku, w latach 2006 i 2007 zorganizowane zostały Ragionalne Fora Młodzieży: Euro-Śródziemnomorskie, Afrykańskie, Azjatyckie i Forum Ameryk. UNESCO wniosło także wkład w organizację 1. Festiwalu Młodzieży Pacyfiku.
W dniach 23-27 sierpnia 2010 r. setki młodych ludzi, przedstawiciele organizacji młodzieżowych, społeczeństwa obywatelskiego, sektora prywatnego i mediów spotkają się w Meksyku na Światowej Konferencji Młodzieży, poprzedzającej Szczyt NZ w sprawie Milenijnych Celów Rozwoju. Obrady Konferencji koncentrować będą się wokół 12 zagadnień, z których osiem jest bezpośredni związanych z Milenijnymi Celami Rozwoju: ubóstwa i wykluczenia, zatrudnienia, edukacji, technologii i innowacji, zdrowia, równości płci, bezpieczeństwa, społecznej sprawiedliwości i praw człowieka, zrównoważonego rozwoju, migracji, obywatelskiego zaangażowania oraz globalnego partnerstwa i współpracy.Konferencja ma pomóc między innymi w określeniu priorytetowych potrzeb i kierunków działań w odniesieniu do młodych ludzi. Sugestie w tej dziedzinie przedstawione zostaną podczas 65. Sesji Zgromadzenia Ogólnego Narodów Zjednoczonych we wrześniu 2010 r.
UNESCO współpracuje ściśle z wieloma międzynarodowymi, regionalnymi i lokalnymi organizacjami młodzieżowymi i studenckimi. Partnerstwo to służy przede wszystkim poznaniu możliwości i potrzeb oraz praktycznemu wsparciu inicjatyw i pomysłów młodych ludzi, na ogół chętnie angażujących się w pracę zespołową, realizację konkretnych zadań i uczestnictwo w procesach demokratycznych. Wśród organizacji współpracujących są:
Program młodzieżowy UNESCO
Założeniem odrębnego programu młodzieżowego UNESCO jest wsparcie młodych ludzi w realizacji ich zamierzeń i idei, a także w rozwoju przydatnych i trwałych umiejętności życiowych.
W rozumieniu Organizacji Narodów Zjednoczonych, młodzież to osoby w wieku 15 do 24 lat. Stanowią one zróżnicowaną i stale zmieniającą się wewnętrznie grupę, a ich doświadczenie młodości różni się ogromnie, zależnie od regionu świata, w którym żyją, a nawet w ramach jednego kraju. UNESCO wspiera:
Młodzież zawsze była jedną z głównych grup odniesienia w programach UNESCO. Od początku swojego istnienia, realizując jako swoją główną misję program edukacyjny, UNESCO było pierwszą agendą NZ realizującą specjalny program dla młodych ludzi. Tuż po zakończeniu II Wojny Światowej, UNESCO zrzeszające wówczas dopiero 20 Państw Członkowskich, zaangażowało się w organizację międzynarodowych ochotniczych obozów młodzieży pomagającej w odbudowie zniszczonej Europy.
Dziś, w swoich dążeniach do budowania i umacniania partnerskich związków z młodymi ludźmi na całym świecie, UNESCO współpracuje ściśle z organizacjami partnerskimi w ramach systemu Narodów Zjednoczonych. Wiele agencji, fundacji i programów Narodów Zjednoczonych ma wypracowaną specjalną politykę w kwestiach młodzieżowych, ukierunkowaną na to, by z młodych ludzi uczynić głównych partnerów działań na rzecz pokoju i rozwoju. Dla UNESCO, łączenie wysiłków z programami młodzieżowymi innych agend ONZ ma zasadnicze znaczenie, pozwala bowiem zyskać pewność, że działania podejmowane dla młodych ludzi i wspólnie z nimi mają dla nich rzeczywistą wartość.
Program rozwoju młodych ludzi i zapobiegania przemocy
Program został opracowany przez UNESCO na wniosek kilku krajów Ameryki Środkowej. Jego celem jest wsparcie procesów integracji i zaangażowania młodych ludzi w działania służące rozwojowi społecznemu. UNESCO wspiera strategie zapobiegania przemocy i aktom agresji ze strony gangów młodzieżowych, stanowiących poważny problem w krajach Ameryki Łacińskiej. W związku z ogromnym zagrożeniem, jakie działania te powodują w tym regionie świata, władze Gwatemali, Hondurasu, Nikaragui oraz Salwadoru zwróciły się do UNESCO z formalną prośbą o udzielenie technicznego i finansowego wsparcia w opracowywaniu projektów regionalnych, adresowanych do młodzieży z grup wysokiego ryzyka, a także programów szkolenia pracowników wymiaru sprawiedliwości zajmujących się tą dziedziną.