21 lutego: Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego
W związku z obchodzonym w tym roku po raz dwudziesty drugi „Międzynarodowym Dniem Języka Ojczystego”, UNESCO zaprasza do udziału w webinarium, organizowanym 19 lutego br. (10.00 do 12.30), poświęconym zagadnieniom związanym z tegoroczną tematyką Dnia, którą jest „Wspieranie wielojęzyczności na rzecz edukacji włączającej i integracji społecznej”. (Fostering multilingualism for inclusion in education and society). Glównymi zagadnieniami poruszanymi podczas webinarium będą:
- Ponowne przemyślenie, w kontekście wielojęzyczności, założeń polityki włączającej i praktycznych działań integracyjnych w dziedzinie edukacji.
- Promocja wszechstronnej włączającej edukacji wczesnoszkolnej i opieki nad małym dzieckiem, tak, aby, dzięki wielojęzyczności, wszystkie dzieci miały jednakowe szanse na wspólne życie i uczestnictwo w edukacji.
- Wykorzystanie wielojęzyczności w kształtowaniu modelu społeczeństwa włączającego, rozwijającego się w sposób zrównoważony.
Webinarium będzie prowadzone w językach angielskim, francuskim i hiszpańskim, z jednoczesnym tłumaczeniem symultanicznym), a także we francuskim języku migowym. W wydarzeniu można wziąć udział po uprzedniej rejestracji.
Międzynarodowy Dzień Języka Ojczystego obchodzony jest 21 lutego, począwszy od roku 2000. Proklamowany został na 30. sesji Konferencji Generalnej UNESCO w listopadzie 1999 r. z inicjatywy Bangladeszu. Główną ideą Dnia jest upowszechnianie wiedzy na temat bogactwa różnorodności językowej świata i jej znaczenia dla ochrony różnorodności kulturowej, a także dla zrównoważonego rozwoju społeczeństw i całej Planety. Dzień służy także promocji szeroko pojętej wielojęzyczności, a co za tym idzie – podkreśleniu roli nauki języków obcych w edukacji.
Tegoroczna edycja przypada na okres wzmożonej aktywności pandemii COVID-19, dokonującej bezprecedensowych strat i zakłóceń w funkcjonowaniu systemów edukacyjnych na całym świecie. Przyczynia się także do dalszego pogłębienia istniejących od dawna zjawisk nierówności w dostępie do edukacji, prowadzących do marginalizacji i wykluczeń z życia społecznego. Temat Dnia „Wspieranie wielojęzyczności na rzecz integracji społecznej i przeciw wykluczeniom w edukacji” podkreśla rolę zarówno języków ojczystych, jak i wielojęzyczności jako czynników sprzyjających integracji społecznej i inkluzywności w edukacji. Bez nich niemożliwe jest osiągnięcie głównego założenia Agendy 2030 dla zrównoważonego rozwoju, aby nikogo nie pozostawić w tyle. Edukacja, której podstawą jest język ojczysty, czy, ściślej mówiąc – język matczyny – pierwszy z którym człowiek ma do czynienia – musi rozpoczynać się od najwcześniejszych lat, jeśli ma stać się fundamentem rozwoju, a także wyższych etapów nauki, częstokroć w innym już języku.
Zwracając uwagę na znaczenie właściwej opieki i edukacji wczesnoszkolnej, tegoroczne obchody Dnia pełnią także rolę apelu kierowanego do decydentów, nauczycieli, wychowawców i rodziców o ich większe zaangażowanie w edukację wielojęzyczną i edukację włączającą jako narzędzi odbudowy i ożywienia systemów nauczania niszczonych przez pandemię COViD-19.
Hasło tegorocznych obchodów koresponduje także z ustaleniami Międzynarodowego Forum na temat inkluzywności i równych szans w edukacji, które miało miejsce w Kali (Kolumbia), 11-13 września 2019 r. i zaowocowało przyjęciem Zobowiązania, jak również z założeniami Międzynarodowej Dekady Języków Rdzennych, proklamowanej przez Organizację Narodów Zjednoczonych na lata 2022-2032, której UNESCO będzie międzynarodowym koordynatorem.
UNESCO definiuje edukację wielojęzyczną jako “wykorzystywanie dwóch lub większej liczby języków jako narzędzi uczenia się i zdobywania wiedzy”. Termin „edukacja wielojęzyczna” powstał w 1999 roku dla określenia zjawiska posługiwania się co najmniej trzema językami w procesie edukacji: rodzimym dialektem (językiem społeczności lokalnej), językiem ojczystym oraz językami komunikacji międzynarodowej. Dwa pierwsze mają decydujące znaczenie w edukacji, natomiast języki obce niezbędne są dla zrozumienia problemów globalnych, pełnią więc ważną rolę w dorastaniu człowieka do globalnego obywatelstwa.
Język ojczysty i języki lokalne to najważniejsze, niezastąpione drogi przekazu kultury, wiedzy i mądrości, natomiast wielojęzyczność ma znaczenie dla realizacji wszystkich celów Agendy Zrównoważonego Rozwoju 2030 i towarzyszących im zadań, nie tylko Celu 4., mówiącego o zapewnieniu powszechnego dostępu do wysokiej jakości edukacji, ale także w kontekście Celów dotyczących rozwoju gospodarczego, zatrudnienia i zdrowia oraz zrównoważonej konsumpcji i zapobiegania zmianom klimatycznym. Istotne jest wspieranie różnorodności językowej w Internecie, a także działania wspierające media lokalne i powszechny dostęp do informacji.
Broszura UNESCO nt. idei Dnia (EN) (FR)
Organizacje partnerskie UNESCO w promocji języków i wielojęzyczności w edukacji
Agenda na rzecz Zrównoważonego Rozwoju 2030
Międzynarodowy Rok Języków Rdzennych (2019)
Międzynarodowy Rok Języków (2008)
Powszechna Deklaracja Praw Człowieka w kilkudziesięciu językach
Broszura UNESCO na temat języków zagrożonych wymarciem
Powszechna Deklaracja o Różnorodności Kulturowej (2001)
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony niematerialnego dziedzictwa kulturowego (2003)
Konwencja UNESCO w sprawie ochrony i promowania różnorodności form wyrazu kulturowego (2005)
Deklaracja Narodów Zjednoczonych na temat praw ludności rdzennej (2007)
Rezolucją Narodów Zjednoczonych A/RES/61/266 na temat ochrony i promocji języków (2007)
