Litwa

Zespół zabytkowy w Wilnie (Kryt. II, IV / 1994)

Od XIII do końca XVIII w. Wilno, ośrodek polityczny Wielkiego Księstwa Litewskiego, wywierało głęboki wpływ na rozwój kulturalny i architektoniczny znacznej części Europy Wschodniej. Mimo najazdów i zniszczeń, zachowało imponujący zespół budowli zabytkowych w stylu gotyckim, renesansowym, barokowym i klasycystycznym, jak również strukturę miejską, którą współtworzą średniowieczny plan oraz tereny zielone.

Mierzeja Kurońska (Kryt. V / 2000)
Federacja Rosyjska / Litwa

Na tym wąskim, pokrytym wydmami półwyspie, o długości 98 km i szerokości od 0,4 do 4 km, osadnictwo sięga czasów prahistorycznych. Przez cały ten okres półwyspowi zagrażały siły natury, a szczególnie wiatr i fale morskie. Przesmyk udało się zachować dzięki nieustającym wysiłkom mieszkańców walczących z jego erozją; wysiłkom, które znajdują odzwierciedlenie w nieustannych projektach stabilizacji wydm, jak również w projektach zadrzewiania.

Stanowisko archeologiczne w Kiernowie (kulturalny rezerwat w Kiernowie) (Kryt. III, IV / 2004)

Stanowisko archeologiczne w Kiernowie, we wschodniej części Litwy, ok. 35 km na północny zachód od Wilna, stanowi wyjątkowe świadectwo osadnictwa w tym rejonie, liczącego już sobie ponad 10 tysięcy lat. Położony w dolinie rzeki Wilii, rezerwat stanowi kompleks archeologicznych posiadłości, obejmujący miasteczko Kiernów, forty, kilka nieufortyfikowanych osad, cmentarze oraz inne archeologiczne, historyczne i kulturalne zabytki z okresu od późnego paleozoiku do Średniowiecza. Na powierzchni 194,4 ha zachowały się ślady starożytnego użytkowania ziemi, jak również pozostałości pięciu imponujących pagórkowatych fortów, będących częścią wyjątkowych rozmiarów systemu obronnego. Kiernów było ważnym miastem feudalnym w Średniowieczu. Mimo zniszczeń dokonanych przez Krzyżaków pod koniec XIV wieku, pozostałości miasta użytkowane były aż do czasów nowożytnych.

Południk Struve’go, wpis transgraniczny: Białoruś, Estonia, Finlandia, Litwa, Łotwa, Norwegia, Mołdowa, Rosja, Szwecja, Ukraina. (Kryt. II, IV, VI / 2005)

Jest to łańcuch punktów triangulacyjnych, ciągnący się od Hammerfest na północy Norwegii aż do Morza Czarnego przez 2820 km i dziesięć krajów. Punkty zostały wyznaczone w wyniku badań prowadzonych w latach 1830-1855 przez astronoma Friedricha Georga Wilhelma Struve’go, który jako pierwszy dokonał dokładnych pomiarów długiego odcinka południka. Pomogło to w precyzyjnym ustaleniu kształtu i wymiarów naszej planety, stanowiąc także istotny krok w rozwoju nauk o ziemi oraz kartografii. Dzieło Struve’go stanowi znakomity przykład współpracy naukowców z różnych krajów, jak również współdziałania monarchów w imię dobra nauki. Oryginalny południk Struve’go był krzywą wyznaczoną przez 258 trójkątów, zawierających 265 głównych punktów pomiarowych. Wpisem objęto 34 oryginalne punkty, zaznaczone w bardzo różny sposób, np. otworem wydrążonym w skale, żelaznym krzyżem, kamiennym kopcem lub specjalnie w tym celu zbudowanym obeliskiem.