Królestwo Tonga

Lakalaka: śpiewane oracje z układem choreograficznym
Kraj(e) członkowski(e): Królestwo Tonga

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2008 r. (Proklamacja 2003)

Archipelag Tonga leży na południowym Pacyfiku, około 2000 km na północny-wschód od Nowej Zelandii. Królestwo Tonga, znane pod nazwą „Przyjaznych Wysp”, przed zdobyciem niepodległości w 1970 roku było jedyną monarchią konstytucyjną w regionie Pacyfiku. Lakalaka (wymawiana LA-ka-LA-ka), często uważana za tradycyjny taniec Tonga, jest właściwie połączeniem choreografii, oratorstwa, polifonii wokalnej i instrumentalnej, muzycznej kompozycji oraz tekstów odnoszących się do lokalnych legend i historii. Ta żywa kulturowo forma ekspresji jest uprawiana przez społeczności w całym królestwie i odgrywa istotną rolę podczas ważnych uroczystości, takich jak koronacja monarchy i rocznice uchwalenia konstytucji. Nazwa lakalaka oznacza w języku tongańskim „kroczyć żwawo lub ostrożnie”, a jej początki wywodzą się z tańca znanego jako me’elaufola. Tradycja rozwinęła się w XIX wieku, a rozkwitła ponownie w XX wieku dzięki mecenatowi rodziny królewskiej. Występy trwają około trzydziestu minut i biorą w nich udział duże grupy, liczące do kilkuset osób. Artyści są ustawieni w rzędy, mężczyźni po prawej stronie, kobiety po lewej. Mężczyźni tańczą wykonując szybkie, energiczne ruchy, podczas gdy kobiety wykonują z gracją powolne kroki taneczne skoordynowane z eleganckimi gestami rąk. Obie grupy klaszczą i śpiewają podczas tańca, często z akompaniamentem chóru. Niezwykle bogata polifonia śpiewu, połączona z doskonale zsynchronizowanymi ruchami setek tancerzy, tworzy spektakl robiący ogromne wrażenie. Twórczą siłą przedstawienia jest punake, poeta, kompozytor, choreograf i reżyser. Według tradycji, punake powinien stale odnawiać repertuar lakalaka, który porusza tematy związane z historią Tonga, legendami, wartościami i strukturą społeczną.

© 2008 tłumaczenia na język polski: Polski Komitet ds. UNESCO