jesteś tu: Strona główna » Kultura » Dziedzictwo kulturowe » Dziedzictwo niematerialne » Listy Dziedzictwa Niematerialnego » Azja i Oceania

Tajlandia

Khon, teatr tańca z maskami
Kraj(e) członkowski(e): Tajlandia

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2018 r.

Khon - teatr tańca z maskami, to sztuka widowiskowa, na którą składają się elementy muzyki, śpiewu, tańca, obrzędu i rękodzielnictwa. Sztuka, której cechą wyróżniającą są pełne gracji ruchy taneczne, popisy instrumentalne i wokalne oraz bogato zdobione, błyszczące kostiumy, opiewa chwałę Ramy, bohatera i wcielenia boga Wisznu, który przynosi światu ład i sprawiedliwość. Poszczególne części spektaklu przedstawiają życie Ramy, w tym jego wędrówkę przez las, podległą mu armię małp i walkę z wojskami króla gigantów Tosakanem. Khon jest formą sztuki wysokiej, która przez wieki rozwijała się na dworze tajskim, a wcześniej syjamskim, jednakże jako przedstawienie teatralne jest ono atrakcyjne dla widzów wywodzących się z różnych warstw społecznych. Khon ma w sobie silny pierwiastek dydaktyczny, jego rolą jest budowanie szacunku dla osób starszych i o wyższym statusie społecznym, podkreślanie wzajemnych zależności pomiędzy przywódcami i poddanymi, opiewanie honoru dowódców i triumfu dobra nad złem. Tradycyjnie sztuka Khon rozwijana była na dworach królewskich i książęcych oraz w domach mistrzów tańca. Dziś przekaz wiedzy z tej dziedziny odbywa się głównie poprzez instytucje edukacyjne, chociaż w dalszym ciągu w oparciu o tradycyjne metody. Podejmowane są liczne wysiłki dla zapewnienia ciągłości tego elementu dziedzictwa, miedzy innymi dzięki powstawaniu klubów teatralnych, zdolnych przyciągnąć młodych ludzi.

Nuad Thai, tradycyjny masaż tajski
Kraj(e) członkowski(e): Tajlandia

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2019 r.

Tradycyjny tajski masaż Nuad Thai, łączący elementy sztuki, nauki i kultury, stanowi część tradycyjnej tajskiej medycyny. Jest formą lecznictwa bez stosowania leków i formą terapii manualnej. Polega na stymulacji cielesnej służącej przywróceniu równowagi ciała i właściwego poziomu energii dla uzyskania równowagi całego organizmu, w celu leczenia dolegliwości, których przyczyną ma być niedrożność przepływu energii wzdłuż linii „sen”, krzyżujących się w ludzkim ciele. Masaż ma na celu wyważenie czterech żywiołów rządzących ludzkim ciałem: ziemi, wody, wiatru i ognia. Aby udrożnić zablokowane drogi przepływu energii, terapeuci Nuad Thai stosują techniki pobudzania mięśni rękami, łokciami, kolanami i stopami, a także przykładają gorące kompresy ziołowe dla likwidacji stanu zapalnego. Obecnie rozróżnia się dwa główne rodzaje Nuad Thai: terapię Nuad Thai i promocję zdrowia Nuad Thai. Masaż tajski wywodzi się ze starej tradycji samouzdrawiania, mającej korzenie w dawnej chłopskiej tradycji samolecznictwa, zgodnie z którą każda wioska miała własnych masażystów-uzdrowicieli, do których mieszkańcy zwracali się, gdy odczuwali bóle mięśni po pracy w polu. Z czasem doświadczenia te przekształciły się w formalny system wiedzy, a zajmowanie się Nuad Thai stało się zajęciem dochodowym. W 1985 r. zainaugurowano projekt rewitalizacji masażu tajskiego w celu ożywienia tej tradycji i zgromadzenia dostępnej wiedzy na jej temat. Podjęto także inicjatywę utworzenia stowarzyszenia praktyków Nuad Thai, którzy spotykają się na dorocznych zjazdach.

Nora, dramat taneczny w południowej Tajlandii
Kraj(e) członkowski(e): Tajlandia

Wpis na Reprezentatywną listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego w 2021 r.

Nora jest żywą formą teatralnego tańca z południowej Tajlandii z figurami akrobatycznymi i improwizowanymi pieśniami. Po długiej inwokacji wokalisty, zazwyczaj rozpoczynającej przedstawienie, następuje występ głównego bohatera, którego taniec cechują energiczne i skomplikowane ruchy nóg, ramion i palców. Widowiska są osnute przeważnie na opowieściach o wcześniejszych wcieleniach Buddy lub o legendarnych bohaterach. Zespół gra bardzo rytmiczną, szybką muzykę z melodią wygrywaną na tradycyjnym południowym oboju, której towarzyszą wyraziste rytmy wybijane na bębnach, gongach, cymbałach i drewnianych kołatkach. Główni tancerze, mężczyźni lub kobiety, noszą barwne kostiumy i korony lub ozdobne nakrycia głowy, perły, ptasie skrzydła umocowane przy talii, ozdobne szale i ogony łabędzie, co upodabnia ich do ptaków. Na czubkach palców artyści mają umocowane bardzo długie metalowe paznokcie. Nora jest głęboko zakorzenioną miejscową praktyką o dużym znaczeniu kulturowym i społecznym dla ludności południowej Tajlandii. W przedstawieniach używa się regionalnego dialektu, muzyki i literatury, co jest czynnikiem umacniającym życie kulturalne i zacieśniającym więzi społeczne wśród miejscowej społeczności. Liczący ponad pięć wieków taniec jest wystawiany w ośrodkach wspólnotowych, podczas świątynnych jarmarków i w czasie wydarzeń kulturalnych. Mistrzowie nauczają go w domach, w siedzibach organizacji zrzeszających mieszkańców i w placówkach edukacyjnych.