Już po raz trzeci, w Ośrodku Rozwoju Edukacji (ORE) w Warszawie, odbyła się Doroczna Konferencja polskich Szkół Stowarzyszonych UNESCO (ASPnet). Wydarzenie miało miejsce w dniach 9-10 października 2025 roku i było współorganizowane przez Polski Komitet do spraw UNESCO, Ministerstwo Edukacji Narodowej i ORE.
Spotkania szkolnych koordynatorów są bardzo istotnym elementem działania sieci, umożliwiając nawiązanie osobistych relacji między nauczycielami, spotkanie z przedstawicielami instytucji rządowych, osobami reprezentującymi UNESCO i autorytetami w dziedzinie edukacji. Tegoroczna konferencja była też okazją do debaty nad organizacją jubileuszu 70-lecia obecności ASPnet w Polsce w roku 2026. Zbiegnie się on z 80. rocznicą powstania UNESCO.
Uczestników powitali i wygłosili krótkie przemówienia: Wiceminister Edukacji Katarzyna Lubnauer, Przewodniczący Polskiego Komitetu ds. UNESCO prof. Michał Kleiber, Sekretarz Generalna PK ds. UNESCO prof. Alicja Jagielska-Burduk i Wicedyrektor Ośrodka Rozwoju Edukacji Krzysztof Maryl.
W swoim wystąpieniu wiceminister Katarzyna Lubnauer podziękowała Ośrodkowi Rozwoju Edukacji za wspieranie Sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO i goszczenie ich dorocznych spotkań służących wymianie doświadczeń i zacieśnianiu współpracy. Zapewniła o dalszym wspieraniu ASPnet przez Ministerstwo Edukacji Narodowej. Podkreśliła, że w dzisiejszych czasach szczególnie ważne jest budowanie zrozumienia, porozumienia międzykulturowego oraz działań sprzyjających pokojowi. W świecie współczesnym odporność i sprawczość stają się jednymi z kluczowych pojęć w edukacji. Wiceminister zwróciła uwagę na zbieżność celów Szkół Stowarzyszonych z założeniami reformy Kompas Jutra, która wejdzie do szkół w 2026 roku. Kształtowanie kompetencji osobistych i społecznych oraz umiejętności współpracy w grupie to jedne z kluczowych elementów tej reformy.
Przewodniczący Polskiego Komitetu do spraw UNESCO prof. Michał Kleiber wyraził radość z ponownego spotkania z przedstawicielami polskiej sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO. Przypomniał, że ASPnet jest najstarszą i największą z sieci instytucji działających przy UNESCO. Podkreślił, że synergia działania tych sieci jest wartością UNESCO i ważnym czynnikiem jej rozwoju. Zwrócił też uwagę, że polska sieć jest bardzo aktywna na arenie międzynarodowej i osiąga duże sukcesy. Pogratulował i podziękował za to koordynatorom szkół członkowskich.
Prof. Alicja Jagielska-Burduk, Sekretarz Generalna PK ds. UNESCO rozwinęła aspekt współpracy w ramach programów UNESCO, takich jak Katedry UNESCO i Sieci UNITWIN, Geoparki, Rezerwaty Biosfery, Miejsca Światowego Dziedzictwa, Miasta Kreatywne, Miasta Uczące się i Szkoły Stowarzyszone dla promowania i realizacji misji UNESCO w świecie. Podkreśliła, że PK ds. UNESCO stale podejmuje działania w celu wykorzystania tej synergii w koordynowaniu pracy ASPnet.
Wicedyrektor Ośrodka Rozwoju Edukacji Krzysztof Maryl witając uczestników konferencji, zaprezentował działalność ORE, jego szeroką ofertę dla nauczycieli i dyrektorów szkół i zaprosił szkoły członkowskie do współpracy.
Spotkanie koordynatorów ASPnet
Doroczne spotkania koordynatorów szkół członkowskich stanowią jeden z kluczowych elementów wzmacniania i rozwoju sieci. Są okazją nawiązywania bezpośrednich kontaktów i współpracy pomiędzy placówkami członkowskimi, dzielenia się doświadczeniami i wymiany dobrych praktyk edukacyjnych.
W tym roku tematem wiodącym konferencji było kluczowe obecnie zagadnienie przeciwdziałania dezinformacji. Prelegentkami były Agata Łuczyńska, Prezeska Zarządu Fundacji Szkoła z Klasą oraz Julia Piechna, Kierowniczka Zespołu Projektów Społecznych i Współpracy w Dziale Profilaktyki Cyberzagrożeń NASK. Zaprezentowany został aspekt psychologiczny – budowania odporności na dezinformację oraz technologiczny – jak ją demaskować. Zespół z X Liceum Ogólnokształcącego im. prof. Stefana Banacha w Toruniu (Katarzyna Piotrowska, Katarzyna Jackiewicz i Monika Zalewska) zaprezentował wyniki projektu realizowanego w ramach Erasmus+ wraz z międzynarodowym i interdyscyplinarnym konsorcjum pt. „Question what you get – Edukacja medialna w walce z dezinformacją”. Liceum, jako przedstawiciel polskiej ASPnet odpowiedzialne było za przygotowanie we współpracy ze szkołami członkowskimi i PK ds. UNESCO materiałów edukacyjnych, prowadzących do poddawania krytycznej ocenie wszelkich treści przekazywanych w ramach procesu nauczania.
Zasadniczą częścią dorocznych spotkań jest sesja prezentacji przez szkoły członkowskie dobrych praktyk edukacyjnych. Oto najciekawsze z nich.
W tym roku 25 placówek wzięło udział we wspólnym projekcie: „Dni z Kalendarza UNESCO” na platformie eTwinning” – zainicjowanym w czasie zeszłorocznej konferencji przez Malwinę Kordus, ambasadorkę eTwinning i koordynatorkę ASPnet w Szkole Podstawowej nr 26 we Wrocławiu. Projekt trwał prawie 9 miesięcy; szkoły współpracowały przy realizacji obchodów 6 dni ustanowionych przez UNESCO dla zwrócenia uwagi na ważne problemy współczesnego świata. Ta forma działania będzie kontynuowana ze szkołami w Polsce i za granicą. Anna Skwarka, dyrektorka Przedszkola „Kolorowa Sowa” w Warszawie opowiedziała o nawiązaniu bezpośredniej współpracy przy tym projekcie trzech przedszkoli stowarzyszonych w warszawskiej dzielnicy Bielany.
Omówione zostały projekty prozdrowotne przeprowadzone w Liceum Ogólnokształcącym w Ciechanowie (Agnieszka Mysiewicz), współpraca Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Banacha w Żaganiu z Geoparkiem Mużakowskim (Agata Słomka), projekty artystyczne realizowane w Prywatnym Akademickim Liceum Ogólnokształcącym w Krakowie w świetle dokumentu z Abu Zabi pt. „Ramy programowe UNESCO dla edukacji kulturalnej i artystycznej” (Joanna Bajda).
Renata Radzikowska z II Liceum Ogólnokształcącego w Tomaszowie Mazowieckim, ambasadorka flagowego projektu UNESCO: „It is our Time”, zaprosiła do udziału w jego 30 edycji. Natomiast doświadczeniami z uczestnictwa w Olimpiadzie Kreatywności podzieliła się Agnieszka Bilska ze Szkoły Podstawowej nr 113 we Wrocławiu.
Z inicjatywy polskich Szkół Stowarzyszonych powstał pomysł, by w roku jubileuszowym pogłębić i ożywić współpracę w sieci poprzez stworzenie interaktywnej mapy Polski, prezentującej szkoły oraz atrakcje, które mogą one zaoferować uczniom odwiedzającym je podczas wycieczek. Temat spotkał się z entuzjastycznym przyjęciem i wzbudził żywą debatę wśród uczestników konferencji. Uznano, że jest to znakomita forma poznawania Polski, lokalnego dziedzictwa, nawiązywania bezpośredniej współpracy szkół i uczniów wokół wartości głoszonych przez UNESCO. Jest to także forma promocji zrównoważonej turystyki. Mapa będzie dostępna poprzez stronę Polskiego Komitetu ds. UNESCO.
Dodatkowo szkoły zostały zaproszone do współpracy w projekcie „Instrument muzyczny zamiast karabinu” prowadzonym przez polskiego misjonarza w Republice Środkowej Afryki. W tym najbiedniejszym afrykańskim kraju założył on pierwszą szkołę muzyczną, aby poprzez naukę gry na instrumentach dać dzieciom alternatywę: normalne życie, zamiast walki w oddziałach rebelianckich. Działanie to wpisuje się w realizację w szeroko pojętej misji UNESCO, stawiającej w centrum edukację i sztukę dla budowania pokoju w umysłach ludzi.
Podobnie jak w latach ubiegłych, spotkanie w Warszawie było dla szkolnych koordynatorów ASPnet ważne i motywujące do dalszych działań i większej współpracy ze szkołami w kraju i zagranicą.
Przyjęcie nowych placówek członkowskich
Podczas konferencji do grona szkół członkowskich zostało oficjalnie przyjętych 6 szkół, które zakończyły ponad roczny okres kandydacki. Zostały im wręczone certyfikaty uprawniające do umieszczania logo ASPnet UNESCO na dokumentach i oznaczania nim budynków szkół.
Nowe placówki członkowskie to:
- Zespół Szkół w Połczynie-Zdroju im. Stanisława Staszica w Połczynie-Zdroju
- I Liceum Ogólnokształcące im. Ks. Stanisława Konarskiego w Rzeszowie
- Zespół Szkół Ogólnokształcących im. Kazimierza Wielkiego w Słomnikach
- Szkoła Podstawowa im. Orła Białego w Trzebielu
- Zespół Szkolno-Przedszkolny nr 5 w Tychach
- Thames British School w Warszawie
Polska sieć liczy obecnie 110 instytucji oświatowych różnego szczebla (przedszkola, szkoły podstawowe, licea, technika i szkoły specjalne itp.).
Akcja Podaruj wiersz i Gift a Poem campaign
Prezes Fundacji im. Zbigniewa Herberta Maria Dzieduszycka wręczyła dyplomy i pamiątkowe publikacje dziewięciu najbardziej aktywnym szkołom uczestniczącym od 5 lat w akcji „Podaruj wiersz” w Światowym Dniu Poezji (21 marca) W 2021 roku wydarzenie miało zasięg krajowy i przypadło na trudny okres lockdownu, co nadało akcji szczególne znaczenie – dzielenia się wierszami i empatią w czasie pandemii COVID-19. W 2022 roku do akcji dołączyła niemiecka sieć ASPnet, a jej realizacja zbiegła się w czasie z atakiem Rosji na Ukrainę. Wydarzenie zostało więc poświęcone kulturze ukraińskiej oraz idei budowania pokoju na świecie. Od 3 lat akcja pod nazwą „Gift a Poem” campaign stała się powszechnie uznanym w międzynarodowym środowisku ASPnet sposobem wspólnych obchodów Światowego Dnia Poezji. W 2023 roku była ważnym elementem świętowania jubileuszu 70.lecia ASPnet, w 2024 roku – 100. rocznicy urodzin poety Zbigniewa Herberta obchodzonej pod patronatem UNESCO, a w 2025 roku akcja stała się uznaną formą celebrowania Dnia ustanowionego przez UNESCO.
Dotychczas w Gift a Poem campaign uczestniczyli uczniowie szkół członkowskich w 32 krajach na czterech kontynentach. Mapa i bogato ilustrowane raporty krajowe z przeprowadzonej akcji są dostępne na stronie www.giftapoem.pl.
Akcja wpisała się trwale w kalendarz działań ASPnet, promując czytelnictwo poezji, wartości UNESCO, takie jak budowanie relacji międzyludzkich wokół pięknego, pełnego znaczenia słowa, budzenie pozytywnych emocji i okazywanie wzajemnej życzliwości. Jednocześnie, akcja promuje na świecie twórczość Herberta, a przez to – polską kulturę.
Czytaj więcej:
Sieć Szkół Stowarzyszonych UNESCO – UNESCO Associated Schools Network
Fundacja im. Zbigniewa Herberta – Strona akcji „Gift a Poem” – raporty 2024
Komunikat o konferencji Sieci Szkół Stowarzyszonych UNESCO na stronie Ośrodka Rozwoju Edukacji oraz profilu FB