Dziennikarstwo, „fake news” i dezinformacja – publikacja UNESCO

Ukazał się, wydany przez UNESCO, polski przekład podręcznika pt. „Journalism, ‘Fake News’ and Disinformation”, pod red. Cherilyn Ireton i Julie Posetti, opracowanego przez międzynarodowych autorów w dziedzinie edukacji dziennikarskiej jako edukacyjna propozycja w zakresie przeciwdziałania dezinformacji. Dezinformacja to problem, z którym dziś mierzą się całe społeczeństwa, a w szczególny sposób dziennikarstwo. Płynące z niej zagrożenia dotyczą wszystkich dziedzin życia. 

Podręcznik w polskiej wersji językowej, zatytułowanej „Dziennikarstwo, «fake news» i dezinformacja”, dostępny jest na stronach internetowych UNESCO. Oprócz wiedzy i przemyśleń autorów zawiera praktyczne propozycje zajęć do wykorzystania w różnym zakresie, zarówno na poziomie szkolnictwa wyższego i średniego, jak i w ramach edukacji nieformalnej czy szkoleń dziennikarskich. Książka może również służyć jako przewodnik dla dziennikarzy i wszystkich zainteresowanych. 

Publikacja podkreśla różnicę między wiadomością (news) a innymi formami informacji, przedstawiając mechanizmy rozprzestrzeniania informacji fałszywych lub mylących oraz analizując przyczyny skuteczności dezinformacji na tle sytuacji mediów w ostatnich latach. Proponuje sposoby obrony przed dezinformacją, mis-informacją i mal-informacją. 

Angielska wersja podręcznika powstała w 2018 r. Od tego czasu ukazują się jej przekłady na kolejne języki narodowe – w ostatnich latach m.in. hindi (2022), niemiecki (2022), japoński (2024) i polski (2025). 

Dziś rozwój świadomości nt. zagrożeń i umiejętności przeciwdziałania nim, w tym samoobrony przed nimi, należy do pilnych potrzeb i zadań. Wskazały na to z jednej strony takie zjawiska jak kryzys pandemii COVID-19 (2020–2023 r.) i związana z nim „infodemia”, a z drugiej – skutki dezinformacji wynikającej zarówno z nasilenia wojen, konfliktów i agresywnych działań państw i środowisk antydemokratycznych, jak i z samego postępu transformacji cyfrowej, wzrostu możliwości technologicznych i ich różnorodnych następstw w warunkach trwającego kryzysu profesjonalnych mediów. 

Polski Komitet ds. UNESCO współpracował z Sektorem Komunikacji i Informacji UNESCO w pracach nad polską wersją językową publikacji. 

Informacje na stronach UNESCO