Kategorie:
Kultura

Lista światowego dziedzictwa UNESCO – nowe wpisy

W dniach 6–16 lipca 2025 roku w Paryżu odbyła się 47. sesja Komitetu Światowego Dziedzictwa UNESCO. W wyniku obrad na Listę światowego dziedzictwa wpisano 26 nowych obiektów kulturowych i przyrodniczych, co podniosło łączną liczbę miejsc wpisanych na listę do 1248 w 170 krajach. Zatwierdzono również rozszerzenie dwóch istniejących już wpisów, co umożliwiło powstanie nowych, transgranicznych parków przyrodniczych. Wszystkie te obiekty korzystają obecnie z najwyższego poziomu ochrony, jaki przewiduje prawo międzynarodowe w ramach systemu ochrony światowego dziedzictwa UNESCO.

Szczególną uwagę podczas tegorocznej sesji poświęcono dziedzictwu afrykańskiemu. Na listę wpisano cztery nowe obiekty z tego kontynentu, a jednocześnie trzy inne (na terenie Egiptu, Libii, Madagaskaru) zostały usunięte z Listy światowego dziedzictwa w zagrożeniu. Zmiany te odzwierciedlają postępujące działania na rzecz ochrony i zachowania wyjątkowych wartości kulturowych i przyrodniczych Afryki.

Komitet podkreślił również rosnącą rolę miejsc pamięci w zachowaniu i przekazywaniu dziedzictwa niematerialnego związanego z najnowszą historią i tragicznymi wydarzeniami XX wieku. Po wpisaniu w 1979 roku byłego niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz-Birkenau, od 2023 roku Lista światowego dziedzictwa wzbogaca się o kolejne miejsca pamięci upamiętniające ofiary zbrodni XX wieku. W tym roku na listę wpisano „Miejsca pamięci w Kambodży: od ośrodków represji do miejsc refleksji i pokoju”, upamiętniające miliony ofiar reżimu Czerwonych Khmerów.

Wpisy z 2025 roku zwracają również uwagę na potrzebę ochrony dziedzictwa prehistorycznego. Niemal jedna trzecia nowych obiektów wiąże się z najstarszymi dziejami ludzkości, np. megality z Carnac i wybrzeży zatoki Morbihan (Francja) czy petroglify nad strumieniem Bangucheon (Korea Południowa).


 

Nowe wpisy na Listę światowego dziedzictwa w 2025 r.:

 

Australia

Krajobraz kultury Murujuga (kryt. I, III, V)

 

Brazylia

Park Narodowy Cavernas do Peruaçu (kryt. VII, VIII)

 

Chiny

Cesarskie grobowce dynastii Xixia (kryt. II, III)

 

Dania

Møns Klint (kryt. VIII)

 

Francja

Megality z Carnac i wybrzeży zatoki Morbihan (kryt. I, IV)

 

Grecja

Minojskie ośrodki pałacowe (kryt. II, III, IV, VI)

 

Gwinea Bissau

Ekosystemy przybrzeżne i morskie archipelagu Bijagós – Omatí Minhô (kryt. IX, X)

 

Indie

Krajobrazy wojskowe Marathów w Indiach (kryt. IV, VI)

 

Iran

Stanowiska prehistoryczne w Dolinie Khorramabad (kryt. III)

 

Jamajka

Zespół archeologiczny XVII-wiecznego Port Royal (kryt. IV, VI)

 

Kambodża

Miejsca pamięci w Kambodży: od ośrodków represji do miejsc refleksji i pokoju (kryt. VI)

 

Kamerun

Krajobraz kulturowy Diy-Gid-Biy gór Mandara (kryt. III)

 

Korea Południowa (Republika Korei)

Petroglify wzdłuż strumienia Bangucheon (kryt. I, III)

 

Korea Północna (Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna)

Góra Kumgang – nadmorska góra diamentowa góra (kryt. III, VII)

 

Malawi

Krajobraz kulturowy masywu górskiego Mlandżi (kryt. III, VI)

 

Malezja

Park leśny malezyjskiego Instytutu Badań Leśnych w Selangor (kryt. IV)

 

Meksyk

Szlak Wixárika prowadzący przez święte miejsca do Wirikuty (Tatehuarí Huajuyé) (kryt. III, VI)

 

Niemcy

Pałace Ludwika II, króla Bawarii: Neuschwanstein, Linderhof, Schachen i Herrenchiemsee (kryt. IV)

 

Panama

Kolonialny szlak przez Przesmyk Panamski (kryt. II, IV)

 

Rosja

Malowidła naskalne w Jaskini Kapowej (Szulgan-Tasz) (kryt. III)

 

Sierra Leone

Zespół Gola-Tiwai (kryt. IX, X)

 

Tadżykistan

Miejsca dziedzictwa kulturowego starożytnego Khuttal (kryt. II, III)

 

Turcja

Sardis i lidyjskie tumulusy w Bin Tepe (kryt. III)

 

Wietnam

Zespół zabytków i krajobrazów Yen Tu-Vinh Nghiem-Con Son, Kiep Bac (kryt. III, VI)

 

Włochy

Tradycje pogrzebowe w prehistorycznej Sardynii – domus de fanas (kryt. III)

 

Zjednoczone Emiraty Arabskie

Paleokrajobraz Faya (kryt. III, IV)


Przygotowano na podstawie informacji zawartych na stornie UNESCO. Pełna lista nowych obiektów wraz z opisami i dokumentacją jest dostępna tutaj.