jesteś tu: Strona główna » Kultura » Dziedzictwo kulturowe » Dziedzictwo niematerialne » Listy Dziedzictwa Niematerialnego » Kraje arabskie

Katar

Sokolnictwo
Kraj(e) członkowski(e): Arabia Saudyjska/Austria (od 2012 r.)/Belgia/Czechy/Francja/Hiszpania/Katar/Maroko/Mongolia/Republika Korei/Syria/Węgry/Zjednoczone Emiraty Arabskie

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa kulturowego ludzkości w 2010 r.

Sokolnictwo jest tradycyjną formą działalności, polegającą na hodowaniu i układaniu sokołów i innych ptaków drapieżnych do polowania na zwierzynę w jej naturalnym środowisku. Początkowo sokolnictwo było nastawione na zdobywanie pożywienia, ale obecnie jest bardziej związane z duchem koleżeństwa i wspólnie podejmowanych działań. Jest zajęciem uprawianym głównie wzdłuż szlaków i korytarzy migracyjnych ptaków. Zajmują się nim osoby w różnym wieku, amatorsko lub zawodowo. Sokolnicy nawiązują bliską relację z podopiecznymi: aby sokoła wyhodować, wyszkolić, wytresować i nauczyć latania potrzebne jest silne zaangażowanie emocjonalne. Sokolnictwo jest przekazywane z pokolenia na pokolenia jako tradycja kulturowa w rozmaity sposób, w tym poprzez naukę, przysposobienie w rodzinie czy bardziej formalne szkolenie w klubach. Na przykład w Mongolii, Maroku, Katarze, Arabii Saudyjskiej i Zjednoczonych Emiratach Arabskich sokolnicy zabierają na pustynię swoje dzieci i uczą je, jak oswajać ptaki. Sokolników pochodzących z różnych krajów łączą wspólne wartości, tradycje i praktyki podobne na całym świecie, w tym zwłaszcza metody szkolenia ptaków, sposób zajmowania się nimi i nawiązywania więzi emocjonalnej, a także wykorzystywany sprzęt. W związku z sokolnictwem powstało szersze dziedzictwo kulturowe, które obejmuje stroje, tradycje kulinarne, śpiew, muzykę, poezję, tańce oraz zwyczaje pielęgnowane przez społeczności i kluby, które zajmują się tą formą polowania.

Madżlis, przestrzeń kulturowa i społeczna
Kraj(e) członkowski(e): Arabia Saudyjska/Katar/Oman/Zjednoczone Emiraty Arabskie

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa ludzkości w 2015 r.

Madżlis, dosłownie „miejsca do zasiadania”, to miejsca, w których gromadzą się członkowie wspólnoty, by omówić aktualne wydarzenia i lokalne problemy, wymieniać się wiadomościami, przyjmować gości czy się bawić. Każda lokalna wspólnota ma takie miejsce spotkań, w którym dyskutuje się i rozwiązuje problemy, składa kondolencje czy organizuje wesela. Na ogół jest to duża przestrzeń wyłożona kobiercami i poduszkami opartymi o ściany. Znajduje się tam zazwyczaj kuchenka czy palenisko, by można było przyrządzić kawę czy inne gorące napoje. Może tam przyjść każdy: członkowie rodzin czy plemienia, mieszkańcy tej samej dzielnicy czy innych dzielnic. Za prawdziwych depozytariuszy uważane są osoby starsze, zwłaszcza te, które wyróżniają się szeroką wiedzą o świecie, znajomością genealogii i historii plemienia. Ważną rolę odgrywają sędziowie i przywódcy religijni, gdyż do nich należy rozstrzyganie sporów, objaśnianie prawa i sprawowanie funkcji o charakterze politycznym, społecznym i religijnym. Kobiety mają własne miejsca spotkań. Niektóre z nich, zwłaszcza kobiety o wysokim statusie społecznym, uczęszczają również do miejsc spotkań kręgów intelektualnych i literackich. Madżlis odgrywają ważną rolę w przekazywaniu dziedzictwa ustnego, takiego jak baśnie, popularne piosenki i poezja nabatejska. Dzięki temu, że do miejsc tych przychodzą wszyscy niezależnie od wieku, wiedza jest przekazywana nieformalnie. Dzieci towarzyszące dorosłym poznają zwyczaje i zasady etyczne obowiązujące we wspólnocie. Uczą się argumentować, słuchać innych i szanować ich opinie.

Zwyczaje związane z przyrządzaniem kawy po arabsku jako symbolu gościnności
Kraj(e) członkowski(e): Arabia Saudyjska/Katar/Oman/Zjednoczone Emiraty Arabskie

Wpis na Listę reprezentatywną niematerialnego dziedzictwa ludzkości w 2015 r.

Podawanie kawy jest ważnym zwyczajem przy przyjmowaniu gości i stanowi symbol arabskiej gościnności. Kawę zazwyczaj przyrządza się w obecności gości. Starannie dobrane ziarna lekko praży się na żeliwnej płaskiej patelni na ogniu podsycanym węglem drzewnym. Uprażone ziarna rozdrobnione tłuczkiem w mosiężnym moździerzu zalewa się wrzątkiem w mosiężnym naczyniu. Tak zaparzoną kawę przelewa się do mniejszego imbryka, z którego rozlewa się ją do małych filiżanek. Filiżanki napełniane są tylko do jednej czwartej objętości. Podawanie kawy rozpoczyna się od gościa najwyższego rangą lub najstarszego. Filiżanki mogą być ponownie napełniane, zawsze tylko do jednej czwartej objętości. Zwyczaj każe, by gość wypił co najmniej jedną filiżankę kawy, ale nigdy więcej niż trzy. We wszystkich warstwach społecznych kawę przyrządzają zarówno mężczyźni, jak i kobiety. Za głównych depozytariuszy tradycji uważani są szejkowie, wodzowie plemienni, starszyzna plemion beduińskich i właściciele sklepików z kawą. Znajomości zwyczajów związanych z przyrządzaniem i podawaniem kawy nabywa się w rodzinie. Młodzi często towarzyszą starszym przy zakupach na targu, by nauczyć się wybierać najlepsze ziarna.