edUKacja i ochroNa zabYtKów 17 1 Pierwszy poziom tworzą ustalenia i działania powstające w obrębie konserwatorstwa i zabytkoznawstwa. Jest to obszar teorii i praktyki stricte konserwatorskiej. Na obszar teorii konserwatorskiej składa się przede wszystkim określanie przedmiotu zainteresowań wraz z aksjologią (definiowanie wartości zabytkowych), tworzenie metodologii badawczej oraz określenie zasad działania konserwatorskiego. Całość tych zagadnień tworzy doktrynę konserwacji zabytków. Z kolei obszar praktyki konserwatorskiej obejmuje wszelkie działania wykonywane przy zabytkach. Są to przede wszystkim działania badawcze i techniczne, które mają na celu zachowanie zabytku (przede wszystkich zabytkowej substancji i formy). Techniki i materiały oraz zasady i zakres działań praktycznych, które tworzą ten obszar, powinny bezpośrednio wynikać z doktryny konserwatorskiej. Razem obszary te tworzą zabytkoznawstwo i konserwatorstwo. Te dziedziny – ze względu na swój charakter – mają (mogą mieć) duży zakres autonomii. Drugi poziom w systemie ochrony zabytków obejmuje to wszystko, co bezpośrednio ma wpływ i związek z ochroną oraz konserwacją zabytków (nie należąc jednak do poziomu pierwszego). Są to takie elementy jak: system finansowania ochrony zabytków, organizacja służb konserwatorskich, prawodawstwo konserwatorskie, szkolnictwo konserwatorskie, etc. Każdy z tych elementów ma bezpośredni związek z ochroną dziedzictwa i konserwacji zabytków. Jednak charakter tych elementów w mniejszym zakresie wynika z wewnętrznych potrzeb i ustaleń dyscypliny, w większym zaś zakresie zależy od czynników zewnętrznych, np.: budżetu państwa, polityki kulturalnej, sposobu organizacji administracji i szkolnictwa, etc. Na przykład poziom budżetu przeznaczanego na konserwacje zabytków nie wynika z rzeczywistych potrzeb zgłaszanych przez konserwatorów, ale z możliwości państwowego czy samorządowego budżetu oraz przyjętych priorytetów. Trzeci poziom systemu ochrony zabytków tworzą elementy charakteryzujące dany kraj z punktu widzenia politycznego, gospodarczego, kulturowego, społecznego, etc. Poziom ten współtworzą zatem różne uwarunkowania, instytucje, systemy, procesy będące całkowicie poza obszarem teorii i praktyki konserwatorskiej.