162 R o z d z i a ł i – r o l a K U lt U r Y w Ks z ta łt o wa N i U s p o ł e c z e ń s t wa . . . Niezależnie od prorynkowego nastawienia rozwiniętych krajów europejskich, środki publiczne pochodzące z budżetu państwa i budżetów samorządów mają podstawowe znaczenie dla rozwoju kultury. Ma to bezpośredni związek z ekspansją państwa opiekuńczego, celami współczesnej polityki kulturalnej i omówioną wyżej specyfiką samych dóbr kultury. Ekspansja państwa opiekuńczego w krajach demokratycznych o gospodarce rynkowej trwa od ponad 60 lat, a towarzyszy jej wzrost finansowania publicznego w takich dziedzinach jak m.in.: pomoc społeczna, ochrona zdrowia, edukacja i kultura. Posługuję się terminem państwa opiekuńczego w rozumieniu Espinga-Andersena12, tzn. w odniesieniu do różnorodnych działań państwa wpływających na społeczeństwo i gospodarkę w celu redukcji niesprawiedliwości społecznych i poprawy warunków uczestnictwa w życiu społecznym oraz politycznym. Choć jak zauważa Stanisława Golinowska w swojej pracy Polityka społeczna. Koncepcje – instytucje – koszty, krytyce zostały poddane skrajne modele – socjaldemokratyczny i liberalny – nie mamy do czynienia z całkowitą negacją welfare state w Europie. Coraz większą popularność zdobywa natomiast obszernie definiowana przez Antoniego Giddensa w pracy Trzeciadroga.Odnowasocjaldemokracji „polityka trzeciej drogi”13, w której interwencjonizm państwa łączony jest z aktywnością obywatelską (trzeci sektor). Zgodnie z wymową raportu Rady Europy z 1997 roku, którego opracowaniem zajęli się wiodący eksperci europejscy14, w większości państw europejskich polityka kulturalna – tj. celowa, systematyczna ingerencja w sferę kultury – jest prowadzona dla osiągnięcia czterech podstawowych celów: · · · zachowania tożsamości kulturowej narodu; zapewnienia równego dostępu do kultury; promocji twórczości i wysokiej jakości dóbr oraz usług kulturalnych; 12 G. Esping-Andersen, Threeworldsofwelfarecapitalism, Polity Press, Cambridge 1990. 13 Giddens A., Trzeciadroga.Odnowasocjaldemokracji, Książka i Wiedza, Warszawa 1999. 14 European Task Force for Culture and Development. InfromtheMargins, Council of Europe, Strasbourg 1997.