MUzeUM jaKo Narzędzie edUKacji 235 Jarosław Suchan, Małgorzata Ludwisiak Muzeum jako narzędzie edukacji tucji muzeum. Muzeum zarzuca się z jednej strony elitaryzm, faworyzowanie intelektualnych i emocjonalnych potrzeb uprzywilejowanych, z drugiej – edukacyjną przemoc, narzucanie społeczeństwu obrazu świata zgodnego z panującą ideologią i służącego utrwalaniu jej dominacji. W reakcji na owe zarzuty próbuje się przedefiniować misję muzeum i zmienić jego społeczne usytuowanie. Podejmowane działania zmierzają w kierunku demokratyzacji instytucji oraz rewizji paternalistycznego modelu uprawianej przez nią pedagogii. Niestety, skutek, jaki przynoszą, nie zawsze można uznać za pożądany. Demokratyzacja, rozumiana jako uprzystępnienie tego, co oferuje muzeum, wiedzie niekiedy do populizmu. Odrzucenie dotychczasowego modelu edukacji natomiast często sprowadza się zaledwie do zastąpienia tradycyjnych form przekazywania wiedzy (wykłady, lekcje) formami bardziej „nowoczesnymi” (warsztaty). Przy czym to, co najważniejsze: status przekazywanej wiedzy i wpisana weń relacja między edukującym a edukowanym – mimo wszystko pozostają nie zmienione. Zdarza się ponadto, że nawet, jeśli muzeum w działalności sensu stricte edukacyjnej przekracza dotychczasowe wzorce, to swą główną opowieścią snutą za pomocą wystaw i kolekcji – a więc edukacją sensu largo – nadal dyktat tych samych wzorców utrwala i umacnia. C o najmniej od lat 60. XX wieku postępuje proces delegitymizacji instytucji wyrosłych na oświeceniowym gruncie, także insty-