references
240 A N E K S
1
Konwencja haska z 1954 r. reguluje kwestie podstawowego zagrożenia dla istnienia zabytku nieruchomego, jakim jest konflikt zbrojny. Każda wojna powoduje zubożenie zasobu dziedzictwa kulturowego po obu stronach konfliktu, natomiast postanowienia Konwencji haskiej z 1954 r. dążą do jak największego zminimalizowania tego zjawiska. Samo wdrożenie Konwencji w Polsce, w drodze powyższego Rozporządzenia oraz wprowadzenia odpowiednich przepisów do Kodeksu karnego, nie gwarantuje należytego zabezpieczenia dziedzictwa kulturowego na wypadek konfliktu zbrojnego. Skuteczność postanowień przyjętych przez wspólnotę międzynarodową na wypadek konfliktów zbrojnych uzależniona jest od aktywności poszczególnych państw w czasie pokoju. W warunkach polskich najwięcej wątpliwości budzi stan inwentaryzacji polskiego zasobu zabytkowego, w tym w szczególności niekompletne inwentarze muzealne, co wykazują kolejne kontrole Najwyższej Izby Kontroli23, a przede wszystkim brak planów ochrony, co związane jest z brakiem odpowiedniego nadzoru nad ich wykonywaniem. Dotychczasowy stan wdrożenia jest więc niezadowalający nie tyle ze względu na brak stosownych przepisów, ale raczej z uwagi na ich niewłaściwe stosowanie. Podstawowym wyzwaniem jest obecnie wdrożenie obowiązków wynikających z Drugiego Protokołu do Konwencji haskiej z 1954 r. o ochronie dóbr kulturalnych w razie konfliktu zbrojnego (Haga, 26 marca 1999 r.). W szczególności Drugi Protokół wprowadza pojęcie „ochrony wzmocnionej”, która została ustanowiona na podstawie art. 10 i 11 nin. Drugiego Protokołu. Zgodnie z tymi przepisami dobro kulturalne może zostać objęte ochroną wzmocnioną pod warunkiem, że spełnia następujące trzy warunki: a) jest dziedzictwem kulturalnym o największym znaczeniu dla ludzkości; b) jest chronione na mocy odpowiednich krajowych środków prawnych i administracyjnych uznających jego wyjątkową wartość kulturalną i historyczną i zapewniających ochronę w najwyższym stopniu; c) nie jest wykorzystywane do celów wojskowych lub dla osłony miejsc wojskowych i Strona, która sprawuje władzę nad tym dobrem kulturalnym złożyła deklarację potwierdzającą, że nie zostanie ono w ten sposób wykorzystane.
23
Zob. Kontrola pn. „Ochrona i udostępnianie zasobów muzealnych w Polsce w latach 2006–2008 (półrocze)” (nr P/08/075), przeprowadzona w okresie od 30 kwietnia 2008 r. do 13 października 2008 r. Kontrolą objęto lata 2006–2008 (I półrocze).
