references
I S T O TA D Z I E D Z I C T W A N I E M AT E R I A L N E G O W R O Z U M I E N I U K O N W E N C J I U N E S C O . . .
97
szalonych minstreli z Bangladeszu i Bengalu Zachodniego w Indiach, będące w istocie aktami nieortodoksyjnej mistyki z pogranicza hinduizmu i islamu, której tradycja sięga XV wieku; i wpisano uzdrawiający taniec vimbuza ludu Tumbuka z Malawi (Malawi, wpis w 2008 roku), aplikowany kobietom nękanym przez napięcie nerwowe jako katartyczny moment kilkumiesięcznej kuracji – jak tarantela stosowana była w tarantyzmie jako antidotum na „zgryzotę” po „ugryzieniu” tarantuli.
Z szeroko znanych form wykonawczych na Liście reprezentatywnej znalazło się między innymi tango (Argentyna i Urugwaj, wpis
w 2009 roku), którego tradycyjne popisy urządzane są w salach tanecznych Buenos Aires i Montevideo; andaluzyjskie flamenco (Hiszpania, wpis w 2010 roku), łączące cante (pieśń) wykonywaną z charakterystycznymi inwokacjami i melizmatami, toque (akompaniament na gitarze i kastanietach) oraz baile (taniec); portugalskie fado (Portugalia, wpis w 2011 roku) – melancholijne pieśni śpiewane do wtóru sześciostrunowej gitary hiszpańskiej i dwunastostrunowej gitary portugalskiej; meksykańskie mariachi (Meksyk, wpis w 2011 roku) – pieśni z towarzyszeniem dwóch trąbek, dwojga skrzypiec, gitary hiszpańskiej, lutni vihuela de mano i gitary basowej guitarrón. Ale przed nimi wszystkimi wpisano na tę Listę taniec lakalaka (dosłownie ‘chodzić
dziarsko’) z wysp Tonga na Pacyfiku (Królestwo Tonga, wpis w 2008
roku), będący połączeniem układów choreograficznych, odtwarza-
nych przez setki tancerzy, kobiety i mężczyzn, drobiących i wykonujących już to płynne, już to zamaszyste ruchy rękoma, z polifonią
wokalno-instrumentalną i ze sztuką oratorsko-recytatorską. Na Liście dziedzictwa wymagającego pilnej ochrony znalazła się technika oddechu cyrkulacyjnego, używana w Mongolii do wykonywania „długich pieśni” (Mongolia, wpis w 2011 roku) – w rzeczywistości do gry na flecie poprzecznym limbe, wtórującym tym pieśniom, na którym wprawni muzycy wykonują ciągłe, nieprzerwane melodie, trwające od dwunastu do dwudziestu pięciu minut; w chwili wpisu trudną technikę oddechu cyrkulacyjnego znało już tylko czternastu wykonawców. Trzecią z wyodrębnionych dziedzin są „zwyczaje, rytuały i obrzędy świąteczne”. Przekład polski wymaga komentarza. „Zwyczaje” – odpowiednik обычаев ze źródłowego tekstu rosyjskiego – to odmienne tym
