references
74 O B E C N A
SYTUACJA PRAWNA W ZAKRESIE OCHRONY I ZARZĄDZANIA...
zastąpiona przez „inwencję twórczą ludzi” albo nawet przez „twórcze działania ludzi” (zresztą w źródłowej wersji rosyjskiej jest tu po prostu творчество человека). Poza tym warto dodać, że pierwsze w wyliczeniu „praktyki” – tłumaczenie angielskich practices na oznaczenie ‘czynności, zabiegów, przyjętych sposobów, technik, taktyk działania’ – w niektórych wersjach tekstu Konwencji zostały podane węziej jako „zwyczaje” (hiszpańskie los usos, które znamy z wyrażenia los usos y costumbres sociales, zwyczaje i obyczaje społeczne, rosyjskie обычаи, niemieckie – w przekładzie roboczym niemieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych – die Bräuche, które znamy z wyrażeń altväterliche Bräuche, überlieferte Bräuche, dawne, tradycyjne zwyczaje). Drugie z kolei „wyobrażenia” (angielskie representations, ale rosyjskie формы представления) chyba rzeczywiście są lepsze niż – teoretycznie możliwe – „przedstawienia”, bo te ostatnie mogłyby tu być mylące, gdyby były rozumiane wąsko jako ‘spektakle, widowiska, pokazy’27. A zatem niematerialnym dziedzictwem kulturowym są – w myśl przytoczonej definicji – praktyki czy zwyczaje, wyobrażenia, formy ekspresji, wiedza oraz umiejętności. Po pierwsze, definicja ta stanowi, jak widać, niemal wierne powtórzenie klasycznej definicji kultury Tylora: złożona całość obejmująca obyczaje, sztukę, wierzenia, moralność, prawo, wiedzę oraz wszelkie inne zdolności i przyzwyczajenia, zdobyte przez człowieka jako członka społeczeństwa. A po wtóre, wiąże ona nierozerwalnie w pojęciu dziedzictwa niematerialnego to, co w praktyce społecznej duchowe, pozazmysłowe ze zmysłowymi, materialnymi wspornikami czy nośnikami (narzędziami i instrumentami, przedmiotami, artefaktami) albo przestrzennymi naczyniami (obszarami kulturowymi) dla tych ulotnych praktyk.
27
Tak właśnie pomylili się autorzy przekładu niemieckiego przyjętego ofi-
cjalnie przez Luksemburg, którzy użyli wyrazu die Darbietungen, ‘przedstawienia (= spektakle, widowiska, pokazy)’, a nie die Darstellungen, ‘przedstawienia (= obrazy, wyobrażenia, odzwierciedlenia, odwzorowania czegoś, co było przedmiotem postrzeżenia)’, jak w wersji niemieckiego Ministerstwa Spraw Zagranicznych. Natomiast jeśli chodzi o występujące w dalszej części tych dwóch przekładów oboczności, takie jak die Kenntnisse, ‘wiedza (= fachowa znajomość czegoś)’ / das Wissen, ‘wiedza (= ogół zdobytych wiadomości)’, to występujące tam różnice znaczeń nie ogrywają większej roli.
