references
R O L A S A M O R Z Ą D U W KS Z TA ŁT O WA N I U K R A J O B R A Z U . . .
19 1
architektonicznym tworzy z nimi spójną całość funkcjonalną i estetyczną, i w związku z tym nie powinna ulegać swobodnemu przekształcaniu. Wadliwe i często niezgodne z prawem działania, realizowane na terenach komunalnych, wysyłają do lokalnego społeczeństwa jednoznaczny sygnał, iż postępowanie takie jest co najmniej dopuszczalne. Wymaganie od zwykłych obywateli czy prywatnych inwestorów dbałości o krajobraz jest znacząco utrudnione, jeśli inwestor samorządowy sam przyznaje sobie w tym zakresie preferencyjne warunki. Sygnał płynący od władzy do społeczeństwa jest w swym przekazie jasny, zatem tego typu sytuacje są z punktu widzenia konieczności kształtowania właściwych postaw bardzo niepożądane. W oddziaływaniu na sposób myślenia i działania ogółu społeczeństwa rolę dobrego przykładu trudno jest przecenić. Jednocześnie wiadome jest, że typowo nakazowe formy ochrony są instrumentem mało skutecznym. O wiele lepiej sprawdza się partycypacja, współpraca, edukacja i wsparcie – nie tylko fi nansowe, ale także merytoryczne, polegające na zapewnieniu dostępu do szkoleń, fachowych porad i konsultacji. Dobry przykład, konsekwentne przestrzeganie przepisów i dążenie do osiągnięcia i utrzymania wysokich standardów opieki nad powierzonym mieniem, znajduje przełożenie nie tylko na stan jego utrzymania, lecz także stanowi istotny wzorzec do naśladowania dla lokalnej społeczności, prywatnych właścicieli i inwestorów, kształtując u nich właściwy sposób myślenia.
Podsumowanie
Konkludując, stwierdzić należy, iż rola, jaką w dziedzinie kształtowania krajobrazu kulturowo-przyrodniczego przewidział dla samorządów ustawodawca, jest niezmiernie istotna – można ją wręcz określić jako kluczową. Posiadając szerokie uprawnienia do oddziaływania na pozostającą pod ich zarządem przestrzeń poprzez m.in.: zagospodarowanie przestrzenne, architekturę, inwestycje publiczne, ochronę przyrody, opiekę nad dziedzictwem, turystykę czy edukację, polskie samorządy kreują jej wygląd tak w sposób bezpośredni, jak i pośredni. Tymczasem, po 25 latach od rozpoczęcia procesów transformacji, efekty działań władz publicznych i samych obywateli, utrwalone
