references
C I ĄG ŁO Ś Ć T R A DYC J I N A R O D O W YC H I LO KA L N YC H W S Y T UAC J I Z M I A N . . .
1 75
obiektów z przestrzeni lokalnej (które w dużej mierze pozostają takie same) od szerszego kontekstu (który się zmienia, niejednokrotnie bardzo gwałtownie i radykalnie).
Podstawowe kategorie obiektów przestrzennie umiejscowionych
Wśród obiektów znajdujących się w poszczególnych lokalnych miejscach, wchodzących w skład lokalnych tradycji i wyznaczających podstawową warstwę tożsamości lokalnej mieszkańców, decydującą rolę odgrywają obiekty, które są w pewien sposób nierozerwalnie związane z miejscem, są umiejscowione, są – można by rzec – glebae adscripti. Wśród owych przestrzennie umiejscowionych obiektów wyróżnić można trzy główne kategorie. Po pierwsze, są to przyrodnicze obiekty naturalne – wyspy, rzeki, jeziora, łańcuchy górskie i pojedyncze szczyty, układy skalne, jaskinie, wodospady, pojedyncze pomnikowe drzewa, ale także i specyficzna lokalna fauna (kolonia pingwinów niedaleko Przylądka Dobrej Nadziei czy żubry w Puszczy Białowieskiej). Niektóre z tych obiektów są dość zwyczajne i podobne albo prawie tożsame z obiektami występującymi także w innych miejscach (choć zawsze posiadają pewne lokalne cechy specyficzne), inne są niepowtarzalnymi cudami natury. Pierwsze są znane i rozpoznawane głównie przez lokalnych mieszkańców, drugie są często znane powszechnie, nabierające symbolicznej ponadlokalnej wartości (wodospad Niagara, Wielki Kanion) i stanowiące turystyczną atrakcję. Po drugie, są to materialne wytwory ludzkie o charakterze nieruchomości, tzn. w zasadzie na stałe przywiązane do określonego miejsca: zamki, kościoły, pomniki, budynki, całe miasta i wsie, elementy infrastruktury, takie jak drogi, akwedukty, tamy czy wały obronne, sanktuaria, pola bitew, cmentarze. Oczywiście, w dziejach ludzkich nie tylko wywożono łupy „ruchome”, ale niejednokrotnie przenoszono też czy próbowano przenosić niektóre materialne wytwory o charakterze nieruchomości. Wywożenie greckich zabytków było modne już w starożytnym Rzymie, a proceder ten nasilił się w kulturze europejskiej przynajmniej od XVIII wieku, czego efekty widać w muzeach w największych metropoliach Europy i Ameryki, a czego spektakularnym
