references
40 K R A J O B R A Z
K U L T U R O W O - P R Z Y R O D N I C Z Y. D E F I N I C J E I A S P E K T Y P R A W N E
rzecz człowieka). Kryterium to służy do uszeregowania grup typów krajobrazów wzdłuż umownego gradientu zastępowania naturalnych czynników kształtujących krajobraz (a przynajmniej jego widzialną część) przez czynniki antropogeniczne. Odpowiada ono w ogólnych zarysach także stopniom synantropizacji świata żywego i antropogenicznego przekształcenia krajobrazu. (b) Kryterium pokrycia terenu tworzącego tło krajobrazowe. Kryterium to jest podstawą wyróżnienia typów krajobrazu. Dopiero na niższym poziomie typologii uwzględniane są bardziej precyzyjnie inne elementy struktury krajobrazu, w tym obecność lub dominację poszczególnych składników (komponentów, elementów przestrzennych lub obiektów antropogenicznych). Należy także zwrócić uwagę, że typów i podtypów krajobrazów nie defi niuje się poprzez funkcję i rolę pełnioną na rzecz społeczeństwa. Funkcja społeczna stanowi tylko dodatkową, choć bardzo ważną, charakterystykę wyróżnionych jednostek indywidualnych. Zgodnie z kryterium strukturalno-procesowym można wyróżnić trzy główne grupy typów krajobrazu: A. Krajobrazy funkcjonujące głównie w wyniku działania procesów naturalnych, jedynie w różnym stopniu modyfi kowanych przez działalność człowieka; B. Krajobrazy ukształtowane w wyniku wspólnego działania procesów naturalnych i świadomych modyfi kacji pokrycia terenu i struktury przestrzennej przez człowieka; C. Krajobrazy, w których struktura i funkcja są w pełni ukształtowane przez działalność ludzką. Powyższy podział odpowiada prawie dokładnie podziałowi na krajobrazy przyrodnicze, przyrodniczo-kulturowe i kulturowe32 i uwzględnia coraz częstsze wyróżnianie krajobrazu kulturowo-przyrodniczego. Warto też zwrócić uwagę, że przy tak ujętych głównych grupach traci sens podział na przeciwstawne typy tzw. krajobrazów przyrodniczych i tzw. krajobrazów kulturowych. Jest to tym bardziej istotne, iż w każdym krajobrazie tzw. przyrodniczym obecne
Zob. Chmielewski T.J. (2012), op. cit., Chmielewski T.J., Michalik-Śnieżek M., Kułak A., (2014), op. cit.
32
