references
74 K R A J O B R A Z
K U L T U R O W O - P R Z Y R O D N I C Z Y. D E F I N I C J E I A S P E K T Y P R A W N E
który pozostawiamy następcom świadczy o naszej kondycji kulturowej. Kształtując i pielęgnując krajobraz, poprawiamy kondycję ludzką zarówno w skali jednostkowej, jak i w wymiarze społecznym. Umacnianie świadomości silnego związku człowieka z krajobrazem w procesie wychowywania i edukacji jest jedną z dróg prowadzących do poprawy kondycji krajobrazu. W kontakcie z krajobrazem człowiek uświadamia sobie, że życie ludzkie jest składnikiem życia Ziemi, że jest procesem biologicznym, a biologiczna jakość krajobrazu – zależna od jego cech fi zycznych i chemicznych – stanowi podstawę biologicznej kondycji człowieka, warunkującej jego duchową egzystencję. Uświadamianie silnego związku człowieka z krajobrazem w procesie wychowywania i edukacji, ze szczególnym zwróceniem uwagi na biologiczny wymiar człowieczeństwa6, powinno stanowić podstawę polityki gospodarowania krajobrazem. Poprzez zaszczepienie świadomości wspólności istnienia człowieka i krajobrazu uzyskamy poprawę jakości krajobrazu. Należy jeszcze dodać, że satysfakcja z życia w harmonijnym środowisku może być istotnym czynnikiem motywującym do wydajnej i twórczej pracy, zaś kryzys krajobrazu musi wywołać kryzys kultury i w efekcie kryzys społeczny oraz ekonomiczny. Piękno krajobrazu może mieć zatem konkretny wymiar ekonomiczny. Krajobraz jest nie tylko bytem materialnym, ukształtowanym przez naturę i kulturę. Jest także fenomenem, dostępnym przez bezpośrednie doznania, które są istotną podstawą tworzenia kultury. W długim okresie rozwoju cywilizacji z inspiracji krajobrazowych czerpała nie tylko kultura ludowa. Piękne krajobrazy przyciągały także artystów, szukających źródeł natchnienia dla swej twórczości. Począwszy od okresu Odrodzenia rozwijane było intensywnie malarstwo pejzażowe. Romantyzm wykorzystywał motywy krajobrazowe w malarstwie, muzyce, poezji i powieści. Siła i piękno krajobrazu przemawiają do nas z obrazów Jacoba van Ruisdaela, Johna Constable’a, Williama Turnera, Caspara Davida Friedricha, a groza krajobrazu – z powieści i malarstwa
6 Piątek Z., Przyrodnicze i społeczno-historyczne warunki równoważenia ładu ludzkiego świata/Balancing the order of the human world: natural and socio-historical, [w:] Problemy ekorozwoju/Problems of Sustainable Development, 2007, vol. 2, Nr 2, s. 5-18.
