references
WPROWADZENIE
15
odnaleźć, nowych mieszkańców przybyłych na fali inwazji osiedli podmiejskich na tereny wiejskie, będącej wynikiem rozlewania się miast. A zatem taka opozycja nowego i starego zaowocowała według Habermasa: „zmienioną świadomością czasu”, „przewidywaniem nieokreślonej przyszłości (…) doświadczeniem mobilności społecznej, przyspieszeniem historii, brakiem ciągłości codziennego życia” oraz także „zasadą niekończącej się samorealizacji”11. Tereny wiejskie stały się chaotyczną, niespójną kombinacją skali i charakteru miejscowej zabudowy jednorodzinnej i miejskich blokowisk pozbawionych tożsamości miejsca. Naruszone w ten sposób zasady ładu przestrzennego sprzyjają zagubieniu naturalnego poczucia estetyki krajobrazu, skutkując jego zaśmieceniem – czy to przez drobne obiekty różnego przeznaczenia, czy przez wielkoformatową reklamę lub urządzenia techniczne. Nowoczesne osiedla w wielu wypadkach przekształciły się w siedliska wykluczonych mniejszości, niepotrafiących zaprzyjaźnić się z nowym otoczeniem, sprzyjające frustracji, poczuciu braku więzi kulturowych i przestępczości. Zasady modernizmu zawarte w Karcie Ateńskiej z 1933 roku, a opublikowane w 1943 roku, były jeszcze szeroko stosowane w latach 80. ubiegłego wieku, ale pozostawiły na długo pewne nawyki i klisze w stosunku do koncepcji zabudowy i stosunku do krajobrazu. Nawet tzw. Nowa Karta Ateńska przyjęta przez Europejską Radę Urbanistów w 1985 roku i znowelizowana w 2003 roku12 nie zdołała od razu zmienić utrwalonych nawyków. Zasadniczy zespół zasad konserwatorskich wprowadziła Karta Wenecka z 1964 roku13 (poprzedzona Kartą Ateńską z 1931 roku14, inną
Habermas J., Questions and Counter-Questions, Praxis International, Vol. 4 (1984), s. 229–249. 12 Europejska Rada Urbanistów, Nowa Karta Ateńska, Lizbona, 20 listopada 2003 r., http://www.zabytki-tonz.pl/pliki/karta%20atenska%202003_pl.pdf 13 Międzynarodowa Karta Konserwacji i Restauracji Zabytków i Miejsc Zabytkowych, http://www.icomos-poland.org/images/Magazyn/karta%20 wenecka.pdf 14 Zob. Lalewicz M., Sprawozdanie z Międzynarodowej konferencji w Atenach w sprawie ochrony i konserwacji zabytków sztuki i historji, odczytane dn. 18 marca 1932 r. na posiedzeniu Polskiej Komisji Międzynarodowej Współpracy Intelektualnej w Warszawie, Warszawa 1933; Paweł D., Odbudowa i restauracja zabytków architektury w Polsce w latach 1918-1930. Teoria i praktyka, Universitas, Kraków, 2006, s. 130.
11
