references
1 48 W P Ł Y W
OTOCZENIA NA ROZWÓJ INDYWIDUALNY I SPOŁECZNY
analizy Georga Simmla i Waltera Benjamina pozostają aktualne do dziś, ponieważ: „mogą być użyte dla zrozumienia sposobu, w jaki krajobraz miejski podlega estetyzacji i oczarowuje swoją architekturą, bilbordami, reklamami (...) oraz przez osoby, które poruszają się w przestrzeniach: jednostki noszące wystylizowane ubrania i fryzury. Estetyzacja życia codziennego (...) pozwala zauważyć ekspansję produkcji dóbr w wielkich miastach, które wznoszą nowe budynki, centra i domy handlowe i produkują całe rzesze dóbr, które te sklepy wypełniają (...)”11. Refleksje czasu narodzin nowoczesnej metropolii wracają ze zdwojoną siłą za sprawą prób ożywienia miejskiego centrum, po kryzysie lat siedemdziesiątych XX wieku. Od lat osiemdziesiątych XX wieku na całym świecie zaczęto stosować strategie odnowy centrów miast. W imię rewitalizacji ogranicza się ruch samochodowy, przeprojektowuje przestrzenie, realizuje spektakularne inwestycje publiczne i prywatne, po to, by mieszkańcy na nowo odkryli miejskie centra oraz nowe formy spędzania czasu wolnego. Szukając odpowiedzi na pytanie o to, jak wygląda krajobraz rewitalizacji, należy zwrócić uwagę na to, że dominującą strategią aplikowaną w polskim krajobrazie miejskim jest tworzenie „obiektów flagowych”. Model odnowy przy pomocy lokalizowania spektakularnych inwestycji (często o charakterze inwestycji kulturalnych) jest wprowadzany równie chętnie (fi nansowany w ramach środków unijnych), co bezrefleksyjnie przez samorządy miast o różnej skali: od metropolii po lokalne ośrodki. Obiekty flagowe powinny, z założenia, wytwarzać pozytywny wizerunek i dobrą „aurę”, wpisując się w strategie wizerunkowe i promocyjne miast. Ten rodzaj polityki wpisuje się w równie popularny, co krótkowzroczny model rozwoju miast, oparty właśnie o ograniczone, punktowe interwencje, głównie o charakterze infrastrukturalnym: inwestowanie w nową infrastrukturę, bez refleksji nad możliwościami przyszłego jej fi nansowania i kosztami utrzymania takich ikonicznych struktur. Rewitalizacja – przywracanie do życia – wymaga przecież odpowiedniej aparatury podtrzymującej życie pracującej i podłączonej do
11
Featherstone M., (1991). Consumer culture and postmodernism, Sage, s. 74, tłum. autor.
