references
1 76 W P Ł Y W
OTOCZENIA NA ROZWÓJ INDYWIDUALNY I SPOŁECZNY
przykładem są nowojorskie Cloisters powstałe z przeniesienia elementów kilku średniowiecznych europejskich klasztorów. Wśród tych materialnych wytworów ludzkich także znajdują się obiekty „zwyczajne” oraz takie, które stanowią niepowtarzalną atrakcję turystyczną. O charakterze miejsca, o genius loci decydują obiekty o pewnych istotnych cechach historycznych i symbolicznych. Najważniejsze są występujące w danym miejscu formy budowli i całe rozwiązania urbanistyczne, które wykazują – by tak rzec – „typowość lokalną”, tzn. są częste albo i przeważające ilościowo w tym właśnie miejscu, a dość rzadkie w innych miejscach1. Najlepszym przykładem jest tu tradycyjne budownictwo regionalne. Niekiedy bardzo ważne w społeczności lokalnej stają się też bardzo zindywidualizowane budynki i inne obiekty, które nie dadzą się sprowadzić do żadnego typu lokalnego, ale które często mogą stać się nawet wyróżnikiem i symbolem danego miejsca (Wieża Eiffla w Paryżu). Nie pełni natomiast takiej roli ujednolicone, standardowe w skali całego kraju, albo nawet szerzej, budownictwo np. wielkich osiedli mieszkaniowych. W tym kontekście odwołać się też można do wprowadzonego przez Yi-Fu Tuana2, odróżnienia „domu”, wzniesionego zwykle przez daną rodzinę, związanego z jej losami, dającego poczucie ciągłości i zakorzenienia oraz „mieszkań” – standardowych, kupowanych czy wynajmowanych, często anonimowych, o niewielkiej symbolicznej wartości. Po trzecie wreszcie, do obiektów przestrzennie umiejscowionych należą fizyczne ślady, pamiątki i dostępne w dokumentach, książkach, podręcznikach, na pomnikach i pamiątkowych tablicach, w nazwach ulic, przewodnikach i przekazach medialnych informacje o ludziach, którzy na danym terenie żyli, urodzili się, mieszkali, tworzyli, umarli oraz o ich czynach i dokonaniach składających się na wydarzenia historyczne zarówno codzienne, jak i nadzwyczajne. Te pamiątki i dostępne w zobiektywizowanej postaci informacje dotyczą jednostek i ich
Węglarz S., (1997). Tutejsi i inni. Część I. O etnograficznym zróżnicowaniu kultury, Łódzkie Studia Etnograficzne, t. XXXVI, s. 54. 2 Yi-Fu Tuan, Przestrzeń i miejsce, przeł. Morawińska A., wstęp Wojciechowski K., Państwowy Instytut Wydawniczy, Warszawa 1987, por. też Szczepański M., (2005). Społeczności lokalne i regionalne a ład kontynentalny i globalny, [w:] W. Wesołowski, J. Włodarek (red.), Kręgi integracji i rodzaje tożsamości, Warszawa, Scholar, PTS, s. 130–131.
1
