references
36 K R A J O B R A Z
K U L T U R O W O - P R Z Y R O D N I C Z Y. D E F I N I C J E I A S P E K T Y P R A W N E
przyrodniczych jednostek przestrzennych20. Można też stosować kryteria mieszane, przyrodniczo-kulturowe, jak przy delimitacji jednostek przyrodniczo-krajobrazowych21. Natomiast w odniesieniu do tzw. krajobrazów kulturowych metodyki wyróżniania jednostek przestrzennych są znacznie słabiej opracowane, a w przypadku prac niektórych autorów – po prostu nie istnieją. Stosuje się, często intuicyjnie, podejście „od dołu”, polegające na identyfikacji interesujących obiektów (lub ich grup) i wskazania ich otoczenia – jednak bez precyzyjnego określenia granic. Powstają w ten sposób jednostki nieporównywalne ze sobą pod względem wielkości, treści i kryteriów wydzielenia, nie wyczerpujące przestrzeni i często nierozłączne22. Na podstawie szczegółowego rozpoznania istniejących metod delimitacji i klasyfikacji krajobrazu 23 i po rozważeniu konsekwencji teoretycznych i praktycznych poszczególnych rozwiązań, możliwości dotarcia do odpowiednich danych, a także pracochłonności i porównywalności wyników, można stwierdzić, że żadne z istniejących podejść nie jest na tyle uniwersalne, aby mogło być w pełni przydatne dla wyróżniania kompleksowych jednostek
20 Chmielewski T.J., Solon J., (1996). Podstawowe przyrodnicze jednostki przestrzenne Kampinoskiego Parku Narodowego: zasady wyróżniania i kierunki ochrony, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 2, s. 130-142; Chmielewski T.J., (2006). Podstawowe przyrodnicze jednostki przestrzenne Poleskiego Parku Narodowego i zasady gospodarowania ich zasobami, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 15, s. 139–154. 21 Sowińska B., Chmielewski T.J., (2008). Metoda delimitacji i analiza typologicznego zróżnicowania jednostek przyrodniczo-krajobrazowych Roztocza i Równiny Biłgorajskiej, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 21, s. 161–176; Chmielewski T.J., (2012). Systemy krajobrazowe. Struktura-funkcjonowanieplanowanie, Wydawnictwo Naukowe PWN Warszawa, stron 408; Chmielewski T.J., Michalik-Śnieżek M., Kułak A., (2014). Klasyfikacja stopnia antropogenicznego przekształcenia krajobrazu i jej zastosowanie w planie ochrony Poleskiego Parku Narodowego, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 38, s. 107–124. 22 Uwagi te nie dotyczą bardzo szczegółowych opracowań, wchodzących w zakres architektury krajobrazu i jednostek wyróżnianych zgodnie z metodyką JARK-WAK. Por. Bogdanowski J., (1976). Kompozycja i planowanie w architekturze krajobrazu, Zakład Narodowy im. Ossolińskich. Wydawnictwo PAN. Wrocław–Warszawa–Kraków–Gdańsk, s. 1–271. 23 Por. Solon J., (2008). Przegląd wybranych podejść do typologii krajobrazu, „Problemy Ekologii Krajobrazu” 20, s. 25–33; Solon J., (2013). Wybrane podejścia do typologii krajobrazu w Polsce i ich przydatność dla implementacji Europejskiej Konwencji Krajobrazowej, [w:] Identyfikacja i waloryzacja krajobrazów – wdrażanie Europejskiej Konwencji Krajobrazowej. Referaty Konferencyjne. Generalna Dyrekcja Ochrony Środowiska, Warszawa, s. 17–25.
